وجوه ادبیت در فیلم «مادر» اثر علی حاتمی

ظهور مکتب «فرمالیسم» در سال های آغازین قرن بیستم، تاثیر گسترده ای بر شیوۀ تحلیل متون ادبی و هنری نهاد. فرمالیست ها با مطرح کردن ادبیّت اثر به عنوان وجه تمایز اثر هنری از غیر هنری، ادبیّت را قابل تعمیم به سایر هنرها و مخصوصاً سینما می دانستند. از این رو، بررسی ادبیّت در یک اثر سینمایی تنها محدود به واژگان نیست و جنبه های زبانی، تصویری و محتوایی اثر را شامل می شود. همان گونه که در ادبیات استفاده از صناعات ادبی (معانی، بیان و بدیع) در واژگان و کلام موجب بلاغت متن می شود، در سینما نیز این صناعات به شکلی دیگر و به یاری تصاویر، تدوین، میزانسن، نورپردازی و ... معانی بلیغی می آفرینند. مقالۀ حاضر با تکیه بر نظرات فرمالیست ها و نئوفرمالیست ها، در صدد بررسی و تحلیل فیلم »مادر « علی حاتمی از منظر ادبیّت و تشریح جنبه های زیبایی شناسی و ادبی آن است. بدین منظور علاوه بر بررسی متن فیلمنامه، بلاغت موجود در نماها و تصاویر آن نیز مورد تحلیل قرار گرفته اند. با توجه به تحلیل صورت گرفته، استفاده از آرایه های ادبی فراوان در گفت وگو میان شخصیت های داستان و روش ها و فنون انتقال مفاهیم توسط تصویر، اثر حاتمی را از نظر ادبی برجسته کرده است و به آن هویتی مستقل بخشیده که با هر بار مواجهۀ مخاطب آگاه با این اثر، بیش از پیش ظرفیت ادبی و تاثیرپذیری واژگانی و مفهومی آن از ادبیات کلاسیک فارسی آشکار می شود.

A research on the literary aspects of “mother” by ali hatami

The emergence of the formalism school in the early years of the twentieth century has had a profound impact on the way in which literary and artistic texts are analyzed. Hence, the study of literacy in a cinematic work is not limited to vocabularies and also includes linguistic, visual and content aspects of the work. As in literature, the use of figures of speech (semantics eloquence rhetoric) in words and speech makes the text eloquent in the cinema these figures of speech with the help of images, montage, mise en scene, lighting , hellip; create eloquent meaning differently. The present paper, based on formalists and neoformalist views, seeks to study and analyze the film ldquo;mother rdquo; by Ali hatami from the point of view of literary and explaining its artistic and literary aspects. For this purpose in addition to analyzing the text of the script rhetoric has been analyzed in its images. According to the analysis it should be said that the use of many literary arrays in the dialogue between the characters of the story and the use of methods and techniques for the transfer of concepts by the imagethese methods have a long history in the literature made the work of hatami prominent in literary style and gave it an independent identity that with every time exposed by the informed audience to this work the literary capacity and influence of the lexical and concept terms of classical Persian literature are more than ever evident.