اخلاق زیست محیطی یا انسان محوری: بوم نقد تطبیقی با نگاهی به سپهری و امرسن

از رویکردهای تازه در حوزۀ نقد ادبی رویکرد بوم نقد است که به بررسی رابطۀ میان انسان و طبیعت در ادبیات می پردازد. هرچند تعداد قابل توجهی از آثار نظری و کاربردی در حوزۀ بوم‌نقد منتشر شده است، اما تاکنون توجه چندانی به پژوهش بوم نقد تطبیقی نشده است. پژوهش پیش رو تلاشی است برای گشودن باب چنین پژوهش هایی به زبان فارسی در فضای دانشگاهی ایران. شاعر معاصر ایران، سهراب سپهری در اشعارش بارها به عناصر طبیعت اشاره می کند. شاعر و فیلسوف آمریکایی، رالف والدو امرسن نیز از طبیعت به عنوان موضوع آثارش استفاده می کند. به دلیل اهمیّت طبیعت در آثار این دو شاعر، کاربست رویکرد بوم نقد دریچۀ تازه ای را بر اندیشۀ این دو شاعر و آثار ایشان خواهد گشود. اگرچه بهره مندی دو شاعر از طبیعت برای آفرینش هنری به شباهت هایی منجر شده است، امّا نگاه آن دو به طبیعت باهم تفاوتی نیز دارد که مهم ترین آن تفاوت دید مدرن انسان محور امرسن با اخلاق زیست محیطی پست مدرن سپهری است. رویکرد بوم نقد تطبیقی می تواند با بررسی این نگاه های متفاوت، مناسب ترین نگاه را برای شرایط زیست محیطی امروز شناسایی کند و به خوانندگان ادبیات بشناساند.

Environmental Ethics versus Anthropocentrism: Comparative Ecocriticism

Belonging to the binary opposition man/nature, nature is a common subject in world literature. Ecocriticism, interdisciplinary study of the relationship between human beings and the environment, provides literary criticism with a fresh approach to literature. Although a significant number of theoretical and practical works have been published in the field of ecocriticism, just a few works have so far employed a comparative ecoctitical approach. The present paper employing such a comparative approach is groundbreaking in Iranian academia in that such a comparative study has not yet been published in Persian. Contemporary Persian poet, Sohrab Sepehri frequently referred to nature in his poetry. American poet and philosopher, Ralph Waldo Emerson employed nature as a subject of his works. Since nature is an important subject for the two figures, employing a comparative ecocritical approach will shed light on their works. Even though employing nature led to similarities, Sepehri rsquo;s approach toward nature is significantly different from that of Emerson.