کاربست نقد‌جغرافیایی در خوانش دو رمان سرانجام‌شری والحیّ‌اللاتینی

نقد جغرافیایی یکی از رویکردهای نوین در حوزه‌ی ادبیات تطبیقی معاصر می‌باشد که به مطالعه‌ی فضا و مکان در آثار ادبی می پردازد و نحوه‌ی نگرش چند نویسنده‌ی بومی و غیربومی را نسبت به مکانی‌ مشخص بررسی می‌کند. زمانی که مکان یک رمان، شهر یا مکانی واقعی باشد، مکان داستانی و مکان واقعی در چالش قرار می‌گیرند که نتیجه‌ی آن، ارائه دادن تصاویر ادبی از یک شهر خاص می باشد. شهر پاریس نقطه‌ی مشترک ادبی میان رمان »الحیّ الاتینی « اثر سهیل ادریس ورمان » سرانجام شری « اثر گابریل کولت می‌باشد، پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی و از منظر نقد جغرافیایی به بررسی این شهر در این دو رمان پرداخته است. نتایج به دست آمده‌ی این پژوهش حاکی از آن است که نگاه نویسنده‌ی غیر بومی در رمان الحیّ الاتینی به پاریس، نگاهی است که شیفته‌ی مظاهر تمدن و فرهنگ و آزادی در غرب شده است و می‌کوشد ریشه‌های خویش را در شرق فراموش کند؛ به همین جهت تصاویری که نویسنده از مکان‌ها ارائه می‌دهد -از سینما گرفته تا هتلی که شخصیت اصلی در آن اقامت دارد - مطابق با سیر روایی داستان و افکار قهرمان اصلی آن می‌باشد ؛ اما نویسنده‌ی بومی در رمان سرانجام شری، نگاه واقع بینانه به پاریس دارد و با به تصویر کشیدن آن به نوعی می‌خواهد اوضاع و احوال افراد بعد جنگ جهانی اول را که دراین کشور دچار یاس، بیمعنایی و ناامیدی شده‌اند را نشان دهد و بخشی از تاریخ پاریس را به تصویرکشد.

The use of geocritique in reading of novels “saranjame-shery”and “alhayy allatiny”

Abstract Texts are linked and connected together with specific reasons and motives and in many different ways. Texts about the general history which are written throughout the history are not exceptions. Shahnameh is a pre - text that its presence in the public historical writings indicates an inter‌textual relationship between these two texts from different and at the same time related branches. So the research question in this paper is that how has been the intertextual connections between Shahnameh and public historical writings from the fifth to mideighth century? For this purpose, we took advantage of Gerard Genette rsquo;s intertextuality theory, which is a perfect theory for finding all aspects of an intertextual relationship. The main purpose of this research is to discover and analyze different transtextual relations with Shahnameh in public historical writings. The research methodology is library research and the data analysis method is qualitative. The results obtained from the study indicate that historians knowingly and consciously and under the influence of their social situation and the Supportive institutions have established intertextual relationships with Shahnameh by writing public historical writings to achieve their own goals and motives ; and in this regard, they have taken advantage of four types of transtextuality, that is intertextuality , architextuality, paratextuality and metatextuality, respectively from the one used most to the one used least.