مطالعۀ تطبیقی گشتارحکایت بلال از سیره ابن هشام و تاریخ به روایت درمثنوی

مولوی درطریقت عرفان از جادۀ شریعت، به بیراهه نرفته است وازاین روی، آیات قرآن و احادیث و روایات دینی، بازتاب گسترده و عمیقی در آثار او و بخصوص مثنوی دارند. این تحقیق، روایت دینی بلال را ازکتاب های نثرعربی سیره و تاریخ که ماخذ مولوی در مثنوی قرار گرفته اند، می شناساند و سپس گشتارها و تغییراتی را که مولوی در این انتقال، در آن روایت، روا داشته است تا بتواندآنرا از خبرسادۀنویسا به متن خوانا، با ساحت ها ولایه های معنایی متفاوت، تبدیل کند، با دیدی مقایسه کننده وسنجشگر، و بر اساس نظریه های تطبیقی، امّا با گرایش اسلامی، سنجیده وبه این نکته رسیده است که مولوی برای اعتلای متن و دمیدن فلسفه زندگی در آن، از سادگی و صنعتگری شعرموزون، تاویل وافزایش مفاهیمی چون عشق، خواب وخوابگزاری و استغراق اولیا در مصیبت و سختی ها و... بهره گرفته است. تغییرات مولوی هم به ظاهر داستان و هم به بطن داستان مربوط میشود؛ کاربست قالب شعری مثنوی، تکه تکه و طولانی ترکردن داستان، افزودن دو پی رفت داستانی(موذّنی و بهشتی بودن بلال)، وتاویل های جداگانه هربخش داستان و... در بخش صوری و تبدیل ابوبکر به قهرمان اصلی داستان، بهره گیری از گفتگو برای شخصیت پردازی، خواب گزاری ابوبکر که خبر راسخ بودن وی را در علم می دهد، شرح و بیان عشق و...در بخش معنوی، قسمتی از گشتارهای افزایشی وبازنمای اندیشه وهنرشاعری مولوی هستند.

Comparative Study of Gashtar of Balal Tale in The Historical Survey due to Masnavi Narration

Molavi has not lost the way of mystery, hence Quran verses and hadis and religious narration reflect the great works especially in Masnavi. This study is the religious narration of Balal due to Arabic books , Seyreh and history which refers to Molavichr('39')s Masnavi, then changes which show transferring of simple news to readable texts with different meanings by analytical description, to analyze the comparative principles (French school), due to Islamic approaches, he has come to this fact that Molavi has added some points due to increase of text, inspire the life philosophy, adaptation, translation, and interpretations of main tale which caused to change characters and their importance, changing contextual text, intertextual relations and language functions. Molavichr('39')s changes refer to form and content, the poetic format of Masnavi is to make piece, to make story longer, besides plot(Moazenio Beheshti as Balal), the separate interpretations are figurative, to change the main character of story, using conversation, dream interpreter of Abubakr which shows his honesty in knowledge. The expression of love in Manavi is part of increase gashtar, to reflect Molavichr('39')s thought and poetic art.