اثربخشی برنامه توان‌بخشی شناختی باران بر کارکردهای اجرایی کودکان مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالا

مقدمه و اهداف اوتیسم یک وضعیت ناتوان‌ساز بالای رشد عصبی است که خصوصیات رفتاری را پوشش می‌دهد و ریشه در مراحل عصب‌‌شناختی و به‌طور ویژه کارکردهای اجرایی دارد. در پژوهش‌‌های متعددی ‌به نواحی مغزی درگیر شامل لوب پیشانی، سیستم لیمبیک، عقده‌‌های قاعده‌ای، لوب آهیانه و مخچه اشاره شده‌ که قشر پیشانی و ارتباطات آن با نواحی مغزی استریاتال و آهیانه در طیف گسترده‌ای از عملکردهای شناختی مغز به نام کارکردهای اجرایی درگیر است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثربخشی برنامه توان‌بخشی شناختی باران بر کارکردهای اجرایی (‌حافظه فعال، توجه پایدار و انعطاف‌پذیری شناختی) کودکان مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالا بود.مواد و روش‌ها این مطالعه از نوع طرح تک‌آزمودنی با اندازه‌گیری مکرر بود. در این نوع طرح، رابطه‌ بین متغیر مستقل و متغیر وابسته بنا بر اندازه‌گیری‌های مکرر رفتار آزمودنی قبل و بعد از ارائه متغیر مستقل بررسی می‌شود. جامعه این پژوهش را کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالا که در سال تحصیلی 1395 تا 1396 به کلینیک باران در شهر تهران مراجعه کرده بودند، شامل می‌شد. نمونه‌ها‌ در پژوهش حاضر براساس نمونه‌گیری از‌طریق جامعه دردسترس انتخاب شدند که 3 کودک پسر مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالای 8 تا 11 سال در مقطع ابتدایی هستند. ارزیابی‌ها برای کودکان در 5 مرحله انجام شد. مرحله اول ارزیابی 2 هفته پیش از شروع درمان بود. مرحله دوم 2 روز قبل از شروع درمان انجام شد. مرحله سوم بعد از 5 جلسه آزمایش درمانی بود که به‌صورت جلسه 1 ساعته برگزار می‌شد. مرحله چهارم بعد از 10 جلسه درمان 1 ساعته و در‌نهایت، مرحله‌ پیگیری به فاصله‌ 4 هفته بعد از پایان درمان انجام شد. برای ارزیابی حافظه‌ فعال از آزمون فراخنای عدد، کلمه و ناکلمه، برای ارزیابی توجه پایدار از آزمون ثبت توجه و برای ارزیابی انعطاف‌پذیری شناختی از قسمت الف و ب آزمون ردیابی رنگی کودکان استفاده شد. بعد از گردآوری و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل بصری نمودار و اندازه اثر به‌کار برده شد.یافته‌ها یافته‌های حاصل از تفسیر نمودارها در این مطالعه نشان می‌دهد عملکرد آزمودنی‌ها در آزمون‌های فراخنای عدد، کلمه و ناکلمه، ثبت توجه و قسمت الف و ب آزمون ردیابی رنگی کودکان پس از آزمایش بهبود یافته ‌است. همچنین اندازه اثر نشان داد برنامه توان‌بخشی شناختی مبتنی بر حرکات تعادلی برکارکردهای اجرایی (حافظه‌ فعال، توجه پایدار و انعطاف‌پذیری شناختی) کودکان مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالا موثر بوده ‌است. نتیجه‌گیری نتایج پژوهش نشان می‌دهد توان‌بخشی شناختی مبتنی بر حرکات تعادلی می‌تواند باعث بهبود حافظه‌ فعال، توجه پایدار و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان مبتلا به اوتیسم شود.

effectiveness of baran cognitive rehabilitation program on executive functioning children with high–function autism spectrum

background and aims autism is a highly debilitating neurodevelopmental condition that affect behaviors and is caused by impairment in neurological functions, especially executive functions. in many studies, it has been reported that the brain areas including the frontal lobe, limbic system, basal ganglia, occipital lobe and cerebellum, and the frontal cortex and its connections with the striatal and occipital brain areas are involved in a wide range of cognitive functions called “executive functions”. the current study aims to investigate the effectiveness of baran’s cognitive rehabilitation program on executive functions (working memory, sustained attention, and cognitive flexibility) of children with high-functioning autism.methods this study has a single subject design with repeated measurements. the study population consists of all children with high-functioning autism who referred to baran clinic in tehran, iran in 2016-2017. samples were 3 boys with autism spectrum disorder aged 8-11 years who were selected using a convenience sampling method. assessments were done in 5 stages. the first stage was 2 weeks before the treatment. the second stage was performed 2 days before the start of treatment. the third stage was done after 5 sessions of treatment, which was held as a 1-hour session. the fourth stage was performed after 10 one-hour treatment sessions, and finally, the fifth stage was performed 4 weeks after the end of the treatment. digit span, word span, and non-word span tests were used to assess the working memory. digit span, word span, non-word span tests was used to assess the sustained attention. trial making test (a and b ) was used to assess the cognitive flexibility. after collecting and analyzing the data, the methods of visual analysis and effect size assessment was used results the performance of children in working memory, sustained attention, and cognitive flexibility improved significantly after treatment. hence, baran’s cognitive rehabilitation program based on balance movements was effective in improving executive functions of children with high-functioning autism.conclusion cognitive rehabilitation program based on balance movements can improve working memory, sustained attention, and cognitive flexibility of children with high–functioning autism.