اثربخشی تقویت حافظه کاری با آموزش رایانه‌ای بر توجه مداوم دانش‌آموزان

توجه مداوم و حافظه کاری جزء عملکردهای اجرایی مغز هستند و مطالعات نشان داده که این دو عملکردهای شناختی با یکدیگر همبستگی دارند، اما با‌این‌حال عملکردهای شناختی دور محسوب می‌شوند. از طرف دیگر، مطالعات نشان می‌دهند اثر تقویت حافظه کاری به عملکردهای شناختی دور انتقال نمی‌یابد. هدف این پژوهش با توجه به اهمیت توجه مداوم در عملکردهای زندگی روزانه مانند عملکرد تحصیلی و شغلی و همچنین برای پاسخگویی به تناقض موجود در پیشینه پژوهشی، بررسی اثربخشی حافظه کاری بر بهبود توجه مداوم بوده‌است.مواد و روش‌ها 32 دانش‌آموز پسر پایه هشتم با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (16 نفر) و گروه کنترل (16 نفر) گماشته شده‌اند. برای تقویت و آموزش حافظه کاری، از نرم‌افزار رایانه‌ای آموزش dual-nback به‌مدت 12 جلسه 40 دقیقه‌ای در 4 هفته استفاده شد. جهت سنجش میزان حافظه کاری از آزمون‌های فراخنای ارقام و همچنین برای ارزیابی توجه مدام از آزمون رایانه‌ای عملکرد مداوم استفاده‌ و سنجش پیش‌آزمون یک هفته قبل و پس‌آزمون یک هفته پس از دوره آموزش انجام شد. یافته‌ها نتایج با استفاده از تحلیل کوواریانس یک‌راهه نشان داد که پس از دوره آموزش حافظه کاری، توجه مداوم (0/043=p) و حافظه کاری کلامی (0/033=p)، شرکت‌کنندگان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بهبود معنادار یافته‌اند، اما تغییری در حافظه کوتاه‌مدت کلامی (0/236=p) به وجود نیامده‌ است. نتیجه‌گیری بهبود توجه مداوم پس از آموزش حافظه کاری نشانگر انتقال دوره اثر آموزش حافظه کاری به توجه مداوم بوده و موید دخیل بودن توجه مداوم در بخش مجری مرکزی حافظه کاری بوده‌است. همچنین بهبود توجه مداوم و عدم تغییر ظرفیت حافظه کوتاه‌مدت کلامی بیانگر این بوده که سازوکار اثر آموزش حافظه کاری از طریق تقویت مجری مرکزی ‌‌عمل کرده‌ و از طریق افزایش ظرفیت حلقه آوایی حافظه کاری نیست.

Effectiveness of Computerized Working Memory Training on Sustained Attention and Working Memory of Male School Students

Background and Aims Sustained attention and working memory are the intertwined executive functions of the brain. Studies have shown that working memory training induce no far transfer effect to executive functions. Considering the importance of sustained attention in academic and occupational performance, this study aims to evaluate the effectiveness of computerized working memory (WM) training on sustained attention and WM of male students.Methods Participants were 32 male middleschool students in the eighth grade, who were selected by a cluster random sampling method and assigned randomly to two groups of the training (n=16) and control (n=16). The computerized dual nback task was used for WM training for 4 weeks at 12 sessions, each for 40 minutes. The computerized continuous performance test and the digit span test (forward and backward) were used for evaluating sustained attention and WM, respectively. The pretest evaluation was performed one week before and the posttest evaluation was executed one week after the training course. Results After the WM training, the sustained attention (P=0.043) and the backward digit span test score (P=0.033) in the training group were improved significantly compared to the control group, but no significant change was reported in the forward digit span test score (P=0.236).Conclusion Improved sustained attention following WM training indicates the far transfer of the training effect to the sustained attention, and confirms the involvement of sustained attention in the central executive part of WM. On the other hand, no change in shortterm verbal memory after training indicates that the mechanism of WM training effect is through strengthening the central executive, not through improving the phonological loop of WM.