اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امید به زندگی مادران و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان با آسیب‌های جسمی‌حرکتی

اهداف آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد یک درمان شناختی‌رفتاری موج سوم به شمار می‌آید که یکی از اهداف اصلی آن افزایش انعطاف‌پذیری روانی است که می‌تواند در راستای افزایش امید به زندگی و ارتقای سلامت روان موثر باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شاخص‌های امید به زندگی مادران و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان با آسیب‌های جسمی‌حرکتی دارای هوش‌بهر بهنجار انجام شد.مواد و روش‌ها مطالعه حاضر از نوع شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود که در برهه زمانی مهرماه لغایت اسفندماه سال 1398 انجام شد. بدین‌منظور 30 کودک مبتلا به آسیب‌های جسمی‌حرکتی به همراه مادرانشان به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و پس از احراز ملاک‌های ورود و دریافت رضایت آگاهانه مکتوب از والدین وارد فرایند پژوهش شدند. شرکت‌کنندگان با استفاده از روش تصادفی‌سازی بلوکی به دو گروه 15نفره آزمایش و کنترل تخصیص یافتند. گروه آزمایش طی 10 جلسه 120دقیقه‌ای هفتگی تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد قرار گرفتند. شرکت‌کنندگان فهرست مشخصات جمعیت‌شناختی و پرسش‌نامه‌های امید به زندگی و سرزندگی تحصیلی را در سه برهه زمانی پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک‌ماهه تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از روش آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره در محیط نرم‌افزار spss نسخه 23 تجزیه‌ و‌تحلیل شدند.یافته‌ها نتایج اولیه نشان داد اثربخشی مداخله درمانی بر بهبود دو شاخص امید به زندگی مادران و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان در گروه آزمایش در مرحله پس‌آزمون معنی‌دار بود (p<0.01) همچنین نتایج ثانویه نشان داد اثربخشی درمان تا مرحله پیگیری یک‌ماهه پایدار ماند (p<0.05). نتیجه‌گیری یافته‌های مطالعه حاضر همسو با پیشینه پژوهشی گویای اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شاخص‌های روان‌شناختی کودکان و مادران است. این یافته‌ها می‌تواند در حیطه کودکان با نیازهای خاص با کاربست‌های بالینی همراه باشد.

Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Academic Resilience of Children With Physical-Motor Disabilities and Their Mothers’ Life Expectancy

Background and Aims Acceptance and commitment therapy (ACT) is one of the third wave of behavior therapies. One of its main goals is to improve psychological flexibility which can increase the life expectancy and promote the mental health. This study aims to assess the effectiveness of ACT on mothers’ life expectancy and academic resilience of children with physicalmotor disabilities.Methods The quasiexperimental study with a pretest/posttest/followup design was conducted from October 2019 to March 2020. Participants were 30 children with physicalmotor disabilities and their mothers, who were selected by a purposive sampling method. Participants were assigned into two groups of intervention and control using the block randomization method. The intervention group received ACT at 10 sessions of 120 minutes per week. Participants completed a demographic checklist, Miller Hope Scale, and Academic Resilience Scale at pretest, posttest and onemonth followup phases. The collected data were analyzed by repeated measures analysis of variance in SPSS v. 23 software. Results The effectiveness of ACT in improving the mothers’ life expectancy and children’s academic resilience was statistically significant in posttest phase (P<0.01). The effects of ACT remained stable in the onemonth followup period (P<0.05).Conclusion The ACT is effective in improving the psychological characteristics of children with physicalmotor disabilities and their mothers. It can be used for clinical treatment of children with special needs.