اثربخشی روش درمانی پاسخ محور (prt) بر میزان استفادۀ صحیح از سوال‌های مختلف در تعاملات اجتماعی کودکان با اختلال طیف اتیسم: پژوهش تک‌آزمودنی

مقدمه و اهداف کودکان دارای اختلال طیف اتیسم به صورت محدود از سوالات مختلف در تعاملات اجتماعی استفاده می‌کنند. از آنجا که پرسیدن سوال مهارتی محوری است که با مهارت‌های زبانی و فرصت‌های یادگیری در ارتباط است، انتخاب آن به عنوان هدف درمانی ضرورت دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی روش درمانی پاسخ محور (prt) بر میزان استفادۀ صحیح از سوال‌های مختلف در بافت تعاملات اجتماعی کودکان با اختلال طیف اتیسم انجام گرفت. مواد و روش ها پژوهش حاضر از نوع مورد منفرد با طرح ab بود. جامعه آماری شامل کودکان دارای اختلال طیف اتیسم (asd) در بخش نگهداری، آموزش و توان‌بخشی معلولین آسایشگاه خیریه کهریزک استان البرز بود. از این جامعه 3 کودک به شیوه نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مقیاس تشخیص اختلال طیف اتیسم (asdds) و چک‌لیست محقق ساخته بود. بدین منظور، پس از موقعیت خط پایه، مداخله آغاز و طی 10 هفته روش درمانی پاسخ محور به شرکت‌کنندگان ارائه شد. متغیر وابسته (استفادۀ صحیح از سوال‌های مختلف در بافت تعاملات اجتماعی) از طریق دو مشاهده‌گر به دقت اندازه‌گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، پس از رسم نمودار و محفظه ثبات و روند برای نمودارها، با کاربرد روش تحلیل درون موقعیتی و بین موقعیتی، اثربخشی متغیر مستقل بر متغیر وابسته بررسی شد. یافته ها میانگین نمرات از 39.59، 41.38 و 39.55 برای هر سه شرکت‌کننده در موقعیت خط پایه به 51.38، 49.71 و 50.61 در موقعیت مداخله رسید. طی تحلیل دیداری نمودار داده‌ها، مداخله در هر سه شرکت‌کننده اثربخش بوده است. درصد غیرهمپوشی داده‌ها (pnd) در دو موقعیت خط پایه و مداخله برای سه شرکت‌کننده به ترتیب 90، 80 و 90 بود. این اثربخشی در موقعیت پیگیری نیز همچنان قابل‌ مشاهده بود. نتیجه گیری نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که استفادۀ از روش درمانی پاسخ محور (prt) موجب بهبود استفادۀ صحیح از سوال‌های مختلف در بافت تعاملات اجتماعی در کودکان دارای اختلال طیف اتیسم می‌شود. بر این اساس می‌توان از این روش در برنامۀ آموزشی و توان‌بخشی این گروه از کودکان بهره برد.

Effectiveness of Pivotal Response Treatment (PRT) on the Correct Use of Different Questions in Social Interactions of Children with Autism Spectrum Disorder: A SingleSubject Study

Background and Aims: Children with autism spectrum disorder use different questions in social interactions in a restricted way. Since asking questions is a pivotal skill which is associated with language skills and learning opportunities, it is crucial to consider this skill as a treatment objective. Accordingly, the present study examined the effectiveness of Pivotal Response Treatment (PRT) on the correct use of different questions in the context of social interactions of children with autism spectrum disorder. Materials and Methods: The present study was a single subject study with an AB design. The population consisted of the children with ASD in Kahrizak maintenance, training, and rehabilitation center in Alborz Province. From this population, three children were selected using purposive sampling method. The research instruments were the diagnosis scale of autism spectrum disorder (ASDDS) and a researchermade checklist. For this purpose, after the baseline condition, the intervention began and the pivotal response treatment was provided to participants for 10 weeks. The dependent variable (the correct use of different questions in the context of social interaction) was carefully measured by two observers. For data analysis, charting and stability envelop and the process for graphing, using within and between condition analyses, were employed to investigate the effectiveness of the independent variable on the dependent variable. Results: The mean scores of 39.59, 41.38, and 39.55 for the three participants in the baseline changed to 51.38, 49.71, and 50.61 after the intervention. In the visual analysis of the data graph, the intervention was shown to be effective for all three participants. The percentages of nonoverlapping data (PND) in the two baseline and intervention conditions for the three participants were 90, 80, and 90, respectively. This effectiveness remained visible in the followup condition. Conclusion: The results of the current study indicated that the use of Pivotal Response Treatment (PRT) improves the correct use of different questions in the context of social interaction in children with autism spectrum disorder. Accordingly, this method can be used in training and rehabilitation of this group of children.