مروری بر خواص فیزیولوژیک، فارماکولوژیک و فیتوشیمیایی گیاه شیرین‌بیان

گیاهان دارویی حاوی تعداد زیادی ترکیبات طبیعی با خواص دارویی بوده که عصاره آن ها از دیرباز برای درمان بیماری-های مختلف استفاده می گردید. شیرین بیان (licorice) با نام علمی glycyrrhizaglabra از خانواده پروانه آسا، یکی از مهم ترین گیاهان دارویی بومی ایران است که در طب سنتی کاربرد وسیع داشته است. هدف از این مطالعه، مروری بر مستندات موجود در مورد خواص فیزیولوژیک، فارماکولوژیک و فیتوشیمیایی گیاه شیرین بیان است. برای یافتن مستندات مرتبط با مطالعه، جستجو در پایگاه داده های اطلاعاتی science direct، iran mede،isi web of science ، magiran، scopus medline embase و sid از زمان ابداع این پایگاه ها تا پایان اکتبر 2015 و به دو زبان فارسی و انگلیسی انجام شد. از مجموع 243 مقاله موجود در پایگاه داده های اطلاعاتی مورد بررسی، 75 مقاله واجد معیارهای ورود به مطالعه بودند. یافته ها نشان داد؛ ریزوم شیرین بیان و اجزای آن می توانند در پیشگیری و درمان بیماری های گوارشی به خصوص زخم معده، نفخ شکم، یبوست، ورم لوزه و هپاتیت اثرات مفیدی داشته باشد. از سوی دیگر اثرات شیرین بیان و اجزای فعال آن بر سیستم تنفس و رفع سرفه، آسم و عفونت های قفسه سینه در مطالعات دیده شده است. امروزه اثرات ضدسرطانی برخی از ترکیبات شیرین بیان مشخص شده است. همچنین، اثرات مفید شیرین بیان بر درمان افسردگی حاکی از طیف وسیع قابلیت های این گیاه می باشد. در مجموع به نظر می رسد شیرین بیان و اجزای فعال آن دارای طیف وسیعی از اثرات مفید آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضدآلرژی می باشند. بنابراین در فیتوتراپی باید توجه ویژه ای به این گیاه شود.