نقدی بر کتاب «روش‏های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‏ البلاغه» محمد دشتی

نهج‌البلاغه کتابی حدیثی با متنی مرسل است. ارسال روایات موجود در نهج‌البلاغه، باعث تشکیک در صحّت انتساب آن به امام علی(ع) شده و به همین جهت، برخی از دانشمندان شیعی با استخراج بعضی از مدارک و مصادر، به این شبهه، پاسخ داده‌اند. این آثار در عین ارائۀ برخی از مصادر، از اشکال یا خطا نیز مصون نبوده‌اند. در این تحقیق با توجه به شهرتی که آثار مرحوم دشتی در زمینۀ نهج‌البلاغه دارد، به نقد کتابِ «روش‏های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‏البلاغه» ایشان با روش اسنادی و تحلیلی پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاکی از این است که این اثر در عین برخورداری از برخی نوآوری‌ها، دارای اشتباهات و مشکلاتی نیز هست؛ نقل بدون بررسی از دیگر کتب، علمی‌نبودن شیوۀ استخراج اسناد و نوع مصادر انتخابی، تداخل بین «نسخه‌شناسی» با «سندشناسی» و ارجاع به برخی «شروح نهج‌البلاغه»، استناد به آثار متاخّرین به‌عنوان سند، دور در برخی مصادر، عدم برّرسی کامل منابع موجود و بی‌نظمی در بیان مصادر، همگی از جمله نقاط ضعف این کتاب است که در پژوهش حاضر به‌دست آمده و لزوم اصلاح این کتاب و نیز تلاش بیشتر در کشف و استخراج سایر مصادر را مبرهن می‌گرداند.