جلوه‌های برجسته‌سازی در نامه 45 نهج‌البلاغه
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
خضری علی ,محدثی نژاد عباس
|
|
منبع
|
پژوهشنامه نهج البلاغه - 1396 - دوره : 5 - شماره : 20 - صفحه:53 -69
|
|
چکیده
|
«برجسته‌سازی» به‌عنوان یکی از اصطلاحات مهم مکتب ادبی فرمالیستی، به معنای عدول از زبان عادی و خودکار است. بنیان‌گذاران و پیروان این جنبش بر این اعتقادند که زبان معمولی و معیار، زیبایی‌ها و طراوت خود را از دست داده است؛ بنابراین برای ایجاد جذابیّت باید از زبان معیار و کلیشه‌ای فاصله گرفت و سخن را از حالت یکنواختی خارج و آن را برجسته نمود. آنان سخنی را برجسته می‌دانند که دارای انحراف از هنجارهای معمولی زبان باشد و این هنجارشکنی را نیز در دو حوزه قاعده‌افزایی و قاعده‌کاهی می‌بینند که از طریق بهره‌گیری هنرمندانه و هدفمندانه از آرایه‌های لفظی و معنوی حاصل می‌شود. نامه نصیحت‌گرانه 45 نهج‌البلاغه به‌دلیل بهره‌مندی از آرایه‌های مختلف ادبی، به‌طور کامل در چهارچوب نظریّه برجسته‌سازی قابل واکاوی است. در این پژوهش بر آنیم با روش توصیفی تحلیلی به بررسی انواع شگردهای برجسته‌سازی در نامه مذکور بپردازیم. هدف این پژوهش کشف شیوه‌های مختلف قاعده‌افزایی و قاعده‌کاهی و نیز درک ارتباط بین شگردهای ادبی با مفاهیم مدّ نظر امام(ع) است. واکاوی این متن نشان می‌دهد حضرت(ع) در حوزه قاعده‌افزایی با به‌کارگیری عوامل موسیقی‌سازی همچون گونه‌های مختلف تکرار و نیز استفاده به‌جا از جناس و سجع، سخنِ خویش را برجسته ساخته است. در حوزه قاعده‌کاهی نیز با بهره‌گیری از محور جانشینی، بیشتر از قاعده‌کاهی معنایی مانند تشبیه، استعاره و کنایه استفاده کرده است. هدف حضرت(ع) از این آرایه‌های ادبی نیز جلب توجّه و تمرکز مخاطب بر کلام و هدایت وی برای درک معنای مدّ نظر می‌باشد.
|
|
کلیدواژه
|
فرمالیسم، برجسته‌سازی، قاعده‌افزایی، قاعده‌کاهی، نامه 45 نهج‌البلاغه
|
|
آدرس
|
دانشگاه خلیج فارس, گروه زبان و ادبیات عربی, ایران, دانشگاه خلیج فارس, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|