آزادی در نظام حکومت اسلامی از منظر نهج‌البلاغه

آزادی یکی از نیاز­ها و حقوق اولیه انسان می­باشد و برای آن تعاریف و تعابیر مختلفی ارائه‌شده است. آزادی را می­توان به آزادی طبیعی (فطری)، اجتماعی و معنوی تقسیم کرد و انواع آن را در جوامع مدنی بر این مبنا تبیین نمود. در این مقاله انواع آزادی از دیدگاه و سیره­ی امام علی (ع) در نهج‌البلاغه به‌عنوان حقوق مسلم مردم در یک حکومت اسلامی مورد بررسی قرار می­گیرد و می­تواند معیار مناسب برای کشورهای اسلامی باشد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که امام علی (ع) انواع آزادی مشروع را در گفتار و عمل برای همه مردم تحت قلمرو حکومت خود به رسمیت می­شناخت و از آن حمایت می­کرد. آن حضرت معتقد بود که انسان باید در مقام فکر و اراده و عمل، آزادی و استقلال داشته باشد و آزادی فردی را تا زمانی که به مصلحت اجتماع آسیب نرساند، مورد تاکید قرار می­داد. آن حضرت سعی داشت با مخالفان خود از طریق روشنگری و منطق و با رفتار احترام­آمیز مواجه شود و چنین روشی را سنت پیامبر اسلام (ص) در مواجه با مخالفان قلمداد می­کرد.

Freedom in Islamic Governance in Nahj-al-balaghe

Freedom is one of the human primary needs and rights and it has various definitions. Freedom can be divided into natural, social and spiritual and it is used in civil societies with different interpretations. The present article aims at studing different kinds of freedoms in an Islamic governance in Imam Ali's opinions and it can be a suitable norm and pattern for nowadays Islamic countries. The result of article is that there have been different kinds of freedoms in Imam Ali's governance which are existed in nowadays civil societies. Imam Ali believed that any human being should be freedom and independence in his thoughts, will and action. He protected the lawful different freedoms of people unless they are harmful to society. He tried to meet with his opponents logically and has a respectable behavior with them as like as the messenger of Islam.