معرفت‌شناسی ایمان دینی در نهج‌البلاغه و تفسیر المیزان

ایمان موضوعی پرسابقه در کلام و‌اندیشه دینی است، که قدمتی به تاریخ ادیان دارد. از آن‌جا که پیروان هر دینی خود را مومن می خوانند، رستگاری و سعادت را در سایه ایمان می یابند. امروزه، سخن از ایمان در مباحث معرفت‌شناختی جایگاه خود را دارد و با نگاه ویژه ای بدان پرداخته می شود؛ از این‌رو دانشمندان معاصر به‌دنبال تحلیل ماهیت ایمان، به تعریف ایمان، سنخ، متعلق، آثار ایمان و تعیین رابطه آن با عقل، عمل و ... پرداخته‌اند. تعیین دقیق ماهیت ایمان دینی می‌تواند نقش آن را در تشکیل معرفت دینی نشان دهد. در این پژوهش با تکیه بر نهج‌البلاغه، دیدگاه امیرالمومنین علی(ع) را درباره مولفه های یاد شده، تحلیل کرده و دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان را با آن مقایسه نموده ایم. به نظر می‌رسد، بسیاری از نقطه‌نظرهای علمی ایشان بر قرآن و نهج‌البلاغه مبتنی است. البته علامه طباطبایی در ارایه دیدگاه‌های خود، نگاه علمی ‌و فلسفی اش را با بسط و گسترش بیشتری ارایه می دهد. از نتایج به‌دست آمده این است که ایمان از سنخ و نوع باور است؛ اما باوری که در قلب انسان چنان جای گرفته که باعث می‌شود مومن به لوازم آن التزام عملی پیدا کند.