مردم‌شناسی کوفه از نگاه امام علی(ع) با تاکید بر نهج‌البلاغه

ناهمگونی رویدادهای کوفه بیش از آن است که بتوان به‌راحتی از کنار آن گذشت. شهری که در طول تاریخ پایگاهی مهم برای تشیع بوده، خود صحنه‌ی وارد آمدن سهمگین‌ترین ضربه‌ها بر پیکر تشیع نیز بوده است. جاذبه‌ی رازگشایی از این دو رویه‌ی متضاد، طیف‌های مختلفی از پژوهشگران را به بررسی ابعاد گوناگون این موضوع واداشته است. بسیاری از تحلیل‌ها در قضاوتی یک‌سویه، حوادث غم‌بار این شهر را به پای توده‌ی مردم آن نوشته و کوفیان را مردمانی سست‌عهد و بدعنصر معرفی کرده‌اند؛ اما واکاوی ستایش‌ها و نکوهش‌های علی(ع) درباره‌ی کوفه و کوفیان، کلیت این قضاوت را رد کرده، تحلیلی واقع‌بینانه و منصفانه پیش چشم قرار می‌دهد. توجه به نقش و سهم طبقه‌ی خواص در بافت اجتماعی کوفه، دسیسه‌های بیرونی و تغییر ارزش‌های جامعه و نیز توجه ویژه به سیر زمانی ستایش‌ها و نکوهش‌های علی(ع) درباره‌ی کوفه، از پایه‌های اصلی این تحلیل است.