نقش دین و حَمیّت در رفتارشناسی شامیان با تکیه بر گزاره‌های نهج ‌البلاغه

پس از جنگ صفین، در پی هجوم سپاه شام به نواحی کوفه و بی‌تفاوتی عراقیان در برابر غارات، امیرالمومنین علی (ع) دو مولفه «دین و حَمِیّت» را عامل همگرایی اجتماعی دانسته که فقدان آن منجر به تشتت در سپاه عراق شده است. تفرقه عراقیان، زمانی بیشتر نمایان می‌شود که به همسایه عراق یعنی شام نظر کنیم؛ جایی که مردمی متحد و مطیع دارد. علت فرمانبرداری شامیان، همواره مورد بحث و مناقشه بوده است؛ اما اینکه دین و حمیت به‌عنوان یک قانون قطعی و جهان‌شمول قلمداد شده و در شام اُمَوی، موجب اتحاد شده باشد نیاز به تحلیل و بررسی دارد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی، مفهوم دین و حمیت را بازشناسی کرده و با تکیه ‌بر جریان‌شناسی، به بررسی عوامل همسازگری در شام پرداخته است. برآیند پژوهش نشان می‌دهد که معاویه با شناخت باورهای پیشا اسلامی شامیان، دین و حَمیَّت مردم را مطابق اهداف خود پرورش داد. او با تکیه بر این دو مولفه، جریان‌های عثمان‌گرا و برتری‌طلبان شهری را شکل داد و از قدرت این دو جریان بهره‌ای وافر برد.

the role of religion and dignity in behavior of the people of al-sham based on the statements of nahj al-balagha

following the invasion by the people of al-sham on kufa and the indifference of the iraqis to the looting, ali (as) considered the two components of religion and loyalty to be the cause of social integration,the lack of which has led to disunity in the iraqi army. the division of iraqisis revealed by looking at the united and submissive society of al-sham. thereason for the obedience of the shamians has always been discussed anddisputed; however, whether religion and humility as a definitive anduniversal law have caused unity in umayyad syria needs to be analyzed andinvestigated. this research has identified the concept of religion and hami’at(zeal) through a descriptive-analytical method and investigated the factorsinvolved in the existing harmony in the levant. the result of the study showthat muawiyah, knowing the pre-islamic beliefs of the people of al=shamdeveloped the religion and zeal of the people in line with his goals. relyingon these two components, he formed ottomanist and urban supremacist streams of thought and took advantage of the power of these two streams of thought.