مدل ‌سازی مفهومی اخلاق در کسب ‌و کار مبتنی بر آموزه‌های نهج‌ البلاغه

اصول اخلاقی به ‌دلیل نقش مهم آن در زندگی فردی و اجتماعی، در همه جوانب زندگی بشر از جمله کسب‌ و کارها مورد توجه بوده است و از این رو، بسیاری از بزرگان و اندیشمندان دین اسلام به تبیین این مفهوم و الگوپردازی راجع به آن پرداخته‌اند. هدف اصلی این پژوهش، استخراج مدلی مفهومی برای اخلاق در کسب ‌و کار برمبنای دیدگاه‌های حضرت علی(ع) است. این پژوهش با رویکرد کیفی بوده و به روش تحلیل مضمون انجام شده است. براساس یافته‌های پژوهش، اخلاق در کسب‌ و کار سه مولفه «بینشی- ادراکی»، «فردی» و «حرفه‌ای» دارد؛ اخلاق بینشی - ادراکی نشان‌دهنده عمق توجه و اهمیت امام علی(ع) به اصول دین اسلام به‌عنوان سرمنشا اخلاق بوده و شامل «توحیدباوری»، «معادباوری» و «عدل‌باوری» است؛ اخلاق فردی که در آموزه‌های اسلام ریشه در خلقیات الهی دارد شامل «حسن خلق درونی»، «حسن خلق در ارتباط با دیگران»، «دوری از رذایل اخلاقی درونی» و «دوری از رذایل اخلاقی در ارتباط با دیگران» بوده و دو جنبه درونی/ بیرونی و فضیلت/ رذیلت دارد؛ اخلاق حرفه‌ای که ریشه‌های آن را می‌توان در اخلاق فردی دانست، شامل «اثربخشی متقابل همکاری»، «اخلاق سازمانی»، «اصول سرپرستی»، «حق‌الناس و عدالت سازمانی» و «مدیریت صحیح حرفه» است. از نتایج مهم پژوهش حاضر این است که معادباوری از دیدگاه حضرت علی(ع) اهمیت ویژه‌ای در اخلاق در کسب ‌و کار دارد.

conceptual modeling of business ethics based on the doctrines of nahj al-balagha

moral principles have an important role in individual and social life and are interesting in all aspects of human life, including business. the main purpose of this research which has been done using the qualitative approach and the thematic analysis method is to extract the conceptual model of ethics in business from the perspective of imam ali(as). based on research findings, ethics in business has three components: insight-perceptual, individual, and professional. insight-perceptual ethics shows the depth and importance imam ali(as) assigns to the principles of islam as the main source of ethics and includes monotheism, resurrection, and justice; individual ethics, which is rooted in divine nature in islamic teachings, has two internal/external and virtue/vice aspects; and professional ethics, jwhich are rooted in individual ethics, include components like organizational ethics and proper professional management. one of the important results of the present study is that belief in the resurrection, from the perspective of imam ali(as), has special importance in business ethics.