کاربست نظریۀ کنش گفتاری جان سرل در خوانش خطبۀ غرّاء

خطبۀ غرّاء با عنایت به  ارزش ادبی و اخلاقی ویژه‌اش، تحلیل‌های گوناگونی را می طلبد. با عنایت به آنکه کاربست مباحث زبان‌شناسی در مطالعه متون دینی، امکان واکاوی زوایای گوناگون مسئله پژوهشی را فراهم می نماید، پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و بر اساس نظریۀ کنش گفتاری جان سرل، واکاوی خطبۀ غرّاء را مدنظر قرار داد تا بتوان با عنایت به این رویکرد، خوانش ساختارمندی از خطبۀ غرّاء که از شاکلۀ زبانی قدرتمندی در ارائه مضامین مهم برخوردار است ارائه داد. بررسی مزبور روشن ساخت که از میان کنش‌های گفتاری پنج‌گانه، کنش گفتاری اظهاری، ترغیبی و عاطفی در خطبۀ غرّاء نمود دارد. البته روح کلی فعل مضمون در سخن، با توجه به بافت درون زبانی در استفاده از پاره‌گفتارهای سجع‌گونه و موزون و نیز توصیف و استعاره‌ها و از آن‌سو بافت موقعیت خطبه که زمینه ایراد این خطبه را سبب شده است، کنش گفتاری ترغیبی و عاطفی است که در لایۀ غیرمستقیم کنش گفتاری، مخاطب را از دنیاگرایی و غفلت از مرگ تحذیر داده و به تقوای الهی و توشه‌برداری برای آخرت ترغیب می‌نماید. آنچه ضریب تاثیر کنش‌های گفتاری را دو چندان می‌کند، کیفیت استفاده از این کنش‌های گفتاری است که خطی نبوده و دارای فراز و فرود است. پیش از رسیدن به نقاط اوج که می‌بایست کنش ترغیبی و عاطفی غیرمستقیم صورت گیرد، کنش اظهاری زمینه‌سازی مناسب را فراهم می‌کند.

Application of John Searle’s theory of speech act in reading the sermon of Gharrā

The sermon of Gharrā requires various analyzes in view of its special literary and moral value. Considering that the application of linguistic topics in the study of religious texts provides the possibility of analyzing different angles of the research problem, the present study pay attention to analyzing of the sermon of Gharrāʿ with a descriptiveanalytical method and based on John Searle’s theory of speech act till by this way represent a structural study of the sermon of Gharra, that it have a powerful lingual framework in presentation of important contents. Accordingly among the five speech acts, the expressive, persuasive and emotional speech act is prominent in the sermon of Gharrāʿ. Of course, the general spirit of the thematic verb in speech, according to the intralingual context in the use of rhyming pieces as well as descriptions and metaphors, and on the other hand, the context of the sermon that caused the sermon, is a persuasive and emotional speech act, which in the indirect layer of speech act, it warns the audience against worldliness and neglect of death and encourages divine piety and carrying luggage for the Hereafter. What doubles the impact of speech acts is the quality of use of these speech acts that are not linear and have ups and downs. Before reaching the climax where indirect persuasive and emotional act is to be performed, the declarative act provides the appropriate grounding.