نقدی بر ترجمۀ کنایات در نهج‌البلاغه (مطالعۀ موردی: «لا ابَا لَک» و «لا ابَا لِغَیرِک»)

وجود صنایع ادبی اعم از اصطلاحات و مجازها در متون، هر چند مایۀ شیرینی و زیبایی کلام است، اما گاه دستیابی به معنای دقیق آن‌ها، امری ساده نیست. به ویژه در عبارات کنایی، کشف معانی و مفاهیم، همواره از حاصل جمع جبری و سادۀ معانی واژگان به دست نمی‌آید؛ ازاین‌رو کاربست آن‌ها در متون روایی، ازجمله نهج‌البلاغه موجب دیریابی مراد معصوم(ع) گشته است. دو عبارت کنایی «لا ابَا لَک» و «لا ابَا لِغَیرِک» ازجملۀ این اصطلاحات‌اند که تنها از معنایابی اجزای مرکّب و سپس کنار هم نهادن آن‌ها نمی‌توان به معنای حقیقی این عبارات دست یافت؛ بلکه فهم مقصود امام(ع) ناگزیر از توجه به قراینی همچون سیاق کلام، فضا و سبب صدور و ... است. عدم توجه به این مهم، مسئله‌ای است که ترجمه‌های نهج‌البلاغه بدان مبتلا هستند و جایگزینی معادل‌های نامناسب در آن‌ها، شبهۀ «وجود الفاظ نامتعارف در کلام امیرالمومنین(ع)» را به اذهان متبادر می‌سازد. این پژوهش، ضمن بررسی و نقد ترجمه‌های معاصر، در پی شبهه‌زدایی از این مقوله، با روش توصیفی استنتاجی سعی دارد معادل‌های امروزی این دو عبارت را بیابد و نشان دهد که به‌جز معنای رایج نفرین یا ناسزا، معانی دیگری نیز می‌توان برای این اصطلاح در نظر گرفت اعم از مدح، تعجب، ترغیب، نکوهش و ... ازاین‌رو این کنایه از عبارات چندکاربردی محسوب می‌شود که معادل‌هایی نظیر «دشمنت بی‌حامی باد، شگفتا! چه کرده‌ای!؟ چرا نمی‌اندیشی!؟ غفلت تا کجا! و ...» می‌توانند بر آن دلالت کنند.

A Critique on the Translation of Metaphor s in Nahj al-Balagha (Case Study: "Lā Abā Lak" and "Lā Abā Legayrek")

The existence of literary industries, including idioms in the texts, albeit is sweetish and beautifully word, but sometimes achieving their exact meaning is not easy. Especially in the Metaphorical Phrases, the discovery of meanings and concepts is not always obtained from the algebraic and simple meanings of the words; hence their application in narrative texts, including Nahj alBalagha, has led to a lack of understanding of the purpose of the Imam. The two Metaphorical Phrases Lā Abā Lak& and &Lā Abā Legayrek& are among these idioms, which only the meaning of composite components and then put together, their true meaning cannot be reached; but the understanding of the Imam’s purpose is inevitably involves paying attention to Evidences such as: style of an expression and circumstances of the issuance Etc. Not paying attention to this issue is a problem that Nahj alBalagha’s translations are plagued with and the replacement of inappropriate equivalents in them, creates a suspicion of &the existence of offensive words in the word of the Amir alMomenin& in the minds. This research, while analyzing and criticizing contemporary translations, seeks to eliminate these doubts by deductive descriptive method, to find the correct equations of the present two terms, And shows that in addition to the main meaning, there are other meanings to the term such as &Why don’t you think!?, How much neglect!, Why not come on your own?!, What have you done!?, Enemy your enemy Etc&.