نگرشی به زمان و نقش آن در سیر و سلوک با محوریت آموزه‌های نهج‌البلاغه

مقاله ی حاضر بر آن است تا نشان دهد، در سیر و سلوک عرفانی، مسئله ی زمان از چه جایگاهی در آموزه های نهج البلاغه برخوردار است. با واکاوی آموزه های این کتاب شریف، معلوم می گردد که توجه به زمان تا چه اندازه می تواند در ترقی و تدلی سالکان در مراتب قرب موثر باشد. غفلت سالک از مسئله ی زمان، آفات سلوکی بسیاری برای او دربردارد، لذا توجه به معارف حضرتش به خصوص دستورالعمل هایی که برای سالکان در جهت بهره گیری از زمان توصیه فرموده اند، بسیار ضروری به نظر می رسد. نتیجه این مقاله که به روش توصیفی، تحلیلی سامان‌یافته، آن است که مبحث زمان در تاملات توحیدی امام علی(ع)، واقعیت خارجی داشته و حضرتش سالک را در زمان گذشته به عبرت گیری از آن و در زمان حال به غنیمت شمردن فرصت ها و در زمان آینده به پرهیز از آرزو های دور و دراز ملزم می داند. نکته بدیع، این که امام علی(ع) نیت را در محدوده زمانی خاصی منحصر ندانسته و آن را در تمامی ادوار زمان برای سالک در سریان و جریان دانسته است. بر این اساس می توان گفت از منظر نهج البلاغه در نسبت نیت سالک و زمان محدودیتی وجود نداشته و سالک براساس حصّه وجودی خویش در تمامی زمان‌ها سلوک دارد.

Study of time and its role in the (spiritual/mystical) journey, centered around the teachings of Nahj alBalaghah

This paper aims to show how, in the mystical journey, “time” can promote a seeker’s level of closeness to Allah, based on the Alawi Teachings in Nahj alBalagha. Also, how Nahj alBalagha as a rich source of Shia mysticism, approaches this issue. So far, no research has been done on this issue. This paper is descriptive and analytical research. The results show that the issue of time is visible in the monotheism reflections of Imam Ali (AS). Imam Ali (AS) orders seekers to pay special attention to the past and the learnings from it, and the present and taking advantage of its opportunities, and the future and the avoidance of long ambitions. The remarkable point is that Imam Ali (AS) does not limit intention to a specific time frame and has considered it to be present in all time frames.