تعالیِ اخلاقِ سازمانی در سازمان‌های دولتی ایران، در پرتو نهج‌البلاغه

دین اسلام، زندگی سالم را در گرو تعالی اخلاق می‌داند. در همین امتداد، بسیاری از سازمان‌ها نیز، اخلاق را نردبان توسعه خود دانسته و دریافته‌اند که نارسایی‌ها و شکافه‌ای اخلاقی در سازمان، پیامدهای خطرناک و غیرقابل جبران را به ‌دنبال دارد؛ لذا به‌دنبال روش‌هایی هستند تا اخلاق سازمانی را ارتقا دهند. این مقاله قصد دارد با تکیه بر دیدگاه امام علی(ع)، به استخراج روش‌های تعالی اخلاق سازمانی، بپردازد تا نیاز سازمان‌های ایرانی در جهت تعالی اخلاق سازمانی، برآورده شود. بر این اساس، مسئلۀ پژوهش حاضر این است که از دیدگاه نهج‌البلاغه چگونه می‌توان به تعالی اخلاق سازمانی دست یافت؟ پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی است و از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکردی متعارف استفاده می‌کند. در این روش، پژوهشگر از به‌ کار بردن طبقات پیش پنداشته می‌پرهیزد و در عوض، ترتیبی می‌دهد که طبقات از داده‌ها ناشی شوند؛ بنابراین، از طریق استقرا، شاخص‌ها و مولفه‌ها، از داده‌ها، ظهور می‌یابند. سه بُعد اصلی تعالی اخلاق سازمانی که از نهج‌البلاغه استخراج گردیده‌اند، شامل ضوابط و مقررات سازمانی، فرهنگ ‌سازمانی و ساختار سازمانی می‌باشند. مولفه‌های تعالی اخلاق سازمانی، عبارت از شایستگی قوانین، شایستگی مجریان، ایجاد اعتماد، ایجاد امیدواری، ساختار برنامه‌ریزی و ساختار اجرایی هستند.

Excellence of Organizational Ethics in Iranian Government Organizations in the Light of Nahjolbalagheh

The slamic religion believes in healthy living in terms of moral excellence. In the same vein, many organizations have identified morality as a development ladder and found that the inadequacies and moral gaps in the organization have dangerous and irreversible consequences; therefore, they are seeking ways to promote organizational ethics. This paper intends to explore the methods of organizational ethical excellence with the help of Imam Ali’s viewpoint, in order to meet the needs of Iranian organizations for the perfection of organizational ethics. Accordingly, the question of the present research is how can one achieve the excellence of organizational ethics from Nahjulbalaghe’s point of view? The present study is qualitative research and uses qualitative content analysis method with a conventional approach. In this way, the researcher avoids the use of predefined classes and, instead, arranges for classes to arise from data. Thus, through induction, indicators and components emerge from data. The three main dimensions of corporate ethical excellence extracted from Nahjulbalagheh include organizational rules and regulations, organizational culture and organizational structure. The components of corporate ethical excellence are the competence of the rules, the suitability of the executives, the creation of trust, the creation of hope, the structure of planning and the structure of the executive.