بازخورد حضرت علی(ع) با دو مفهوم «ستم» و «عدالت» در ساختار جامعه

دوره حکومت حضرت علی(ع)، یکی از پرتلاطم‌ترین دوران اسلام است. دورانی که پس از جانشینی پیامبر(ص)، با انواع فتنه‌ها، آشوب‌ها، جنگ‌ها و منازعات داخلی همراه بود و بالاخره با توطئه‌ای به شهادت آن حضرت انجامید. امام علی(ع) در این دوره متلاطم، با آگاهی و دیده تیزبین، توانست قوانین و مبانی ای به نام «عدالت»، «آزادی»، «حقوق فردی» و «حقوق اجتماعی» ایجاد کند. تمام نظریه‌های امام، برگرفته از آیات قرآن و رسالت و سنت حضرت پیامبر(ص) بود. بررسی گفتار و رفتار امام اول شیعیان نشان می دهد که اِشراف کافی و خردورزانه به «دین»، «دین و جامعه» و «اخلاق» داشته‌اند. این مبانی در تمام میراث فکری آن حضرت وجود دارد که نشان از تمرکز خاص ایشان در جامعه به‌عنوان خلیفه مسلمین است. امام علی(ع)، به‌عنوان متفکرِ تیزبین، در جهان پرآشوبِ عصر خود، با راهکارهای سیاسی اجتماعی خاص در پی کسب آزادی، اخلاق، عدالت و حقوق فردی و نشان‌دادن راه‌های وصول به آن و نگهداری از آن بود.     شیوه پژوهش در این مقاله، پژوهش نظری با روش تحلیلی توصیفی و رویکردی جامعه‌شناختی است که با استفاده از آن و تجزیه‌وتحلیل داده‌های متن، به ابعاد گوناگون سوال‌های ‌طرح‌شده پاسخ داده است.

Imam Ali’s Feedback on Both Issues of ‘Oppression’ and ‘Justice’ in the Infrastructure of Society

The Imam Ali’s ruling era is known to be one of the most turbulent eras in Islamic history, in which after the successors of the Prophet, it faced with a lot of anarchy, conspiracy, wars, and internal disputes, and finally leading to the martyrdom of his majesty. During this turmoil, Imam Ali, with his intelligence and acuteness, could create regulations and a foundation in the name of ‘justice’, ‘liberty’, ‘individual rights’, and ‘social rights’. The whole theories by Imam were stemmed from the Koran, and the Prophet’s mission and sunnah. A survey over his discourse and behavior reveals the fact that he had a comprehensive and intellectual supervision over the concept of ‘religion’, ‘religion and society’, and ‘ethics’. These principles are easily seen throughout the text of Nahjulbalaghah, indicating his special focus and intelligence in society as the prophet’s successor or known to be as the lord of Muslims. The present research tries to find out the answer to this question that as a sharpeyes intellect in his contemporary chaotic world, how Imam Ali was seeking liberty, ethics, justice, and individual rights, as well as trying to show the means of acquiring and maintaining them. The content analysis is used to investigate the text of Nahjulbalaghah with which the analysis is conducted and the various aspects of the raised questions are strived to be replied.