تحلیل خطبۀ 221 نهج‌البلاغه بر مبنای مولفه‌های آشنایی‌زدایی معنایی و ساختاری

آشنایی زدایی که از دستاوردهای مکتب فرمالیسم روس است، شامل تمامی شگردها و فنونی است که نویسنده با بهره گیری آگاهانه از آن‌ها، کلام را از شیوۀ معمول خارج ساخته و مفاهیم موردنظرش را با زبانی ناآشنا ارائه می‌دهد تا با انحراف از زبان معیار و به تاخیر انداختن مخاطب در دریافت معنای متن، کلام خویش را برجسته نماید و سبب لذّت ادبی مخاطب شود. خطبۀ 221 نهج البلاغه از جمله خطبه های مهم و تاثیرگذاری است که امیرمومنان با بهره گیری از زبان ادبی و با تصرّف در ترکیب و ساختار جملات آن، دست به آشنایی زدایی زده است. لذا تحلیل و بررسی خطبۀ مذکور بر این مبنا حائز اهمیت است و می تواند زوایای نهفتۀ هنری و برجستگی های آن را فرادید مخاطب قرار دهد. این نوشتار با روش توصیفی– تحلیلی و با الهام از مولفه های آشنایی زدایی معنایی و ساختاری به واکاوی خطبۀ یادشده پرداخته است و به این نتایج دست یافت که امام(ع) در حوزۀ معنایی و در محور جانشینی با به‌کارگیری استعاره و کنایه و در محور همنشینی با استفاده از مجاز و تشبیه و در حوزۀ ساختاری با استفاده از شگردهایی چون؛ تقدیم‌وتاخیر، التفات و حذف، بافت روایی خطبه را فراتر از متون عادی قرار داده و مفاهیم موردنظرش را به زیباترین صورت ممکن به تصویر کشیده است. در واقع امام(ع) با گریز از مولفه های شناخته شدۀ معنایی و نحوی و با به تاخیر انداختن مفاهیم موجود در خطبه سبب آشنایی‌زدایی و به‌تبع آن برجستگی خطبه  شده و توان القای مفاهیم را به اوج رسانده است.

The analysis and study of the 221 sermon of nahjalbalaghah on the semantic and structural defamiliarization components

defamiliarization one of the important achievements for the school of russian formalism and including all the techniques that the authir uses consciously to reveal the artistic aspects of his work more conspicuously and to exert a great influence on his reders wich led him to present the conseptsin a best and new language to receive the meaning of the text. the 221 sermon is one of the most influential sermons that imam ali attention to defamiliarizate by capturing the structural of sentences. therefore, the analysis of this sermon studying beyond those categorics of refrainment and follows up the aesthetic efiect and the artistic objects related to them. this research is based on a descriptive analytical method on the semantic and structural defamiliarization to analyze the 221 sermon and has been found that imam ali in the semantic field and in paradimatic axis with the help of metaphor and allusion, and in the syntagmaticaxis using the metonymy and Simile and in the structural axis,using techniques such as delusion, deduction,and removal,has expressedconcepts under consideration  in the most beautiful way using best methods for defamiliarization. the meaning of moving forward and backward in the sermon, In fact,the imam ali by escaping the wellknown semantic and syntactic components And by delaying the concepts contained in the sermon, it helps to defamiliarization and consequently the sermon has become prominent and has peaked the power of induction of meanings.