بازخوانی نقش دانشجویان در حکمرانی دانشگاه با رویکرد کیفی (نمونه‌کاوی: چند دانشگاه منتخب شهر تهران)

هدف: مشارکت دانشجویان در ساختار حکمرانی در درون دانشگاه از مهمترین مسائلی است که سالهاست مورد توجه نظام‌های دانشگاهی پیشرو جهان قرار گرفته است. با این وجود این حوزه در ادبیات پژوهشی داخل کشور مغفول مانده است. لیکن، هدف از پژوهش حاضر، تحلیل نقش دانشجویان در حکمرانی درون دانشگاه می‌باشد.روش‌شناسی: این پژوهش کیفی با راهبرد تحلیل محتوا عرفی تدوین شده است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان دکتری آموزش‌عالی در تمامی گرایش‌ها در دانشگاه‌های تهران، شهیدبهشتی و علامه طباطبائی تشکیل می‌دهند که با استفاده از راهبرد نمونه‌گیری با حداکثرتنوع 35 دانشجوی دکتری از دانشگاه‌های نامبرده گزینش شدند. داده‌های با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختار یافته گردآوری شد.یافته‌ها: یافته‌ها در بخش موانع فراروی دانشجویان برای مشارکت در شش مولفه اصلی؛ ناکارآمدی حکمرانی نظام آموزشی؛ حکمرانی غیرآکادمیک درون دانشگاهی؛ نظام یاددهی و یادگیری نامناسب؛ کژکارکردی قوانین و مقررات؛ عدم مشارکت دانشجویان در حکمرانی و ضعف فرهنگی با سیزده زیرمولفه بدست آمد. سپس متناظر با این شش مولفه راهکارهای برای تسریع مشارکت دانشجویان در حکمرانی درون دانشگاه در قالب شش مولفه اصلی با سیزده زیرمولفه جمع‌بندی شد. در پایان بر اساس یافته‌ها توصیه‌های سیاستی برای نظام آموزش‌عالی ایران بیان شده است.نتیجه‌گیری و پیشنهادات: نقش دانشجویان در حکمرانی درون دانشگاه مسئله مهمی است که تاکنون در ادبیات پژوهشی داخل کشور مغفول مانده‌است. همه دانشجویان مشارکت کننده در این پژوهش بر اهمیت این موضوع ادغان داشته‌اند. با این وجود، حدود 38 درصد از دانشجویان هیچ تجربه مشارکتی در تصمیم‌گیری‌های دانشگاه نداشته‌اند. بر این اساس، یافته‌های این مطالعه بازنمایی کلی از عوامل بازنده و تسهیلگر مشارکت دانشجوان در حکمرانی ارائه داده است که می‌تواند مبنای برای سیاستگذاری در این زمینه قرار گیرد.نوآوری و اصالت: شناسایی مهمترین عوامل بازدارنده مشارکت دانشجویان در حکمرانی درون دانشگاه و ارائه راهکارهای برای رفع این عوامل بازدارنده برای مشارکت بیشتر دانشجویان در حکمرانی دانشگاه است.

re-reading the role of students in university governance with a qualitative approach (case study: some selected universities in tehran)

objective: student participation in the governance structure within the university is one of the most important issues that the world’s leading academic systems have considered for many years. however, this field has been neglected in the domestic research literature. however, this study aims to analyze students’ role in governance within the university.method: this qualitative research has been compiled with a conventional content analysis strategy. the statistical population of this study consists of ph.d. students in higher education in all fields in tehran, shahid beheshti, and allameh tabatabai universities, who were selected from the mentioned universities using a sampling strategy with a maximum variety of 35 ph.d. students. data were collected using semi‌structured interviewsfindings: in the findings, the section of barriers for students to participate in six main components; inefficiency of the governance of the educational system; intra‌academic non‌academic governance; improper teaching and learning system; dysfunctional rules and regulations; students’ non‌participation in governance and cultural weakness was achieved with thirteen subcomponents. then, corresponding to these six components, strategies for accelerating students’ participation in governance within the university were summarized in the form of six main components with thirteen sub‌components. finally, based on the findings, policy recommendations for the iranian higher education system are stated.conclusion: the role of students in governance within the university is an important issue that has been neglected in the domestic research literature. all students participating in this study emphasized the importance of this issue. however, about 38% of students have no experience in participating in university decisions. accordingly, the findings of this study provide a general representation of the losers and facilitators of student participation in governance that can be the basis for policy in this areainnovation and originality: identifying the most important factors preventing students’ participation in university governance and providing solutions to remove these factors for greater participation of students in university governance.