طراحی الگوی نقشه مفهومی برنامه ‏ریزی راهبردی در توسعه دانشگاه

نقشه مفهومی به عنوان زیرساخت تدوین برنامه‏ریزی آموزشی استراتژیک در دانشگاه‏های جهان مورد توجه قرار گرفته؛ اما در دانشگاه‏های ایران از مبانی نظری مرتبط با آن غفلت شده است. پژوهش حاضر با هدف طراحی نقشه مفهومی برای توسعه دانشگاه تلاش کرده است با بهره‏گیری از روش پژوهش آمیخته متوالی ناهمزمان اکتشافی (کیفی – کمی)، برخی از مولفه‏های مهم و تاثیرگذار را مورد بررسی قرار داده و الگویی برای نقشه مفهومی ارائه دهد. با بررسی اسناد بالادستی مرتبط با برنامه‏های توسعه دانشگاه‏های بخش دولتی، مصاحبه با 54 عضو و توزیع پرسشنامه بین 205 نفر از مجموع 600 عضو هیات علمی از 53 گروه آموزشی دانشگاه شهید چمران اهواز، اطلاعات و داده‏های کیفی و کمی جمع‏آوری، تحلیل و تبیین گردید. شیوه جمع‏آوری و تجزیه و تحلیل داده‏ها در بخش اسناد بالا دستی به صورت تحلیل محتوا و در بخش کیفی با استفاده از روش کد‏گذاری اشتروس و کوربین، شامل سه مرحله (باز، محوری و انتخابی) انجام شد. در بخش کمی نیز پس از گردآوری داده‏ها با پرسشنامه محقق‏ساخته با 9 خرده مقیاس و 127 گویه که بر اساس اسناد بالادستی و نتایج مصاحبه اولیه، ساخته و روایی صوری و محتوایی و پایایی آن به تایید رسیده بود، با روش آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) تحلیل داده‏ها انجام شد. طبق نتایج، مولفه‏های اصلی نقشه مفهومی، عبارتند از: جو سازمانی حاکم بر دانشگاه، کارکردهای دانشگاه، مقبولیت و مشروعیت، و توسعه رشته‏ها و گروه‏های آموزشی، که شناسایی شدند و بر اساس اهمیت در قالب مدلی از نقشه مفهومی برای دانشگاه ارائه شدند.