اثر مکمل اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 جیره پیرامون جفت‌گیری بر تولیدمثل میش‌های لری بختیاری

سابقه و هدف: در بیشتر واحدهای پرورش گوسفند، میش‌ها فقط در طول فصل تولیدمثل علائم فحلی را نشان می‌دهند و معمولاً در هر بار زایش یک بره متولد می‌شود. در این حالت به علت درآمد پایین و هزینه‌های بالا، پروش گوسفند مقرون‌به‌صرفه نیست. بازده تولیدمثل در گوسفند به طول فصل تولیدمثلی، نرخ تخمک‌ریزی، نرخ لقاح، درصد آبستنی، تعداد بره و زنده‌مانی نتاج ارتباط دارد که خود این صفات تحت تاثیر برهم‌کنش ژنتیک و عوامل محیطی قرار دارند. تغذیه از مهم‌ترین عوامل محیطی موثر بر بازده تولیدمثل در حیوانات نشخوارکننده است که از شروع بلوغ تا تعداد کل نوزاد متولدشده در طول دوره زندگی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مواد مغذی از جمله چربی، از طریق تغییر غلظت متابولیت‌ها و هورمون‌های پلاسما اثر خود را بر تولیدمثل نشان می‌دهند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر جیره‌های دارای نمک‌های کلسیمی اسیدهای چرب اشباع، امگا-3 یا امگا-6 در پیرامون جفت‌گیری بر عملکرد تولیدمثلی میش‌های لری بختیاری انجام شد. مواد و روش‌ها: در این آزمایش از 105 راس میش لری بختیاری با سن 2 تا 4 سال و میانگین وزن (1.60 ± 54.58 کیلوگرم) استفاده شد. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. جیره‌های آزمایشی شامل 1- جیرۀ دارای مکمل اسیدهای چرب اشباع، 2- جیرۀ دارای مکمل اسیدهای چرب امگا- 3 و 3- جیرۀ دارای مکمل اسیدهای چرب امگا- 6 بود. میش‌های آزمایش از یک ماه قبل از جفت‌گیری تا یک ماه پس از جفت‌گیری با جیره‌های آزمایشی تغذیه شدند. نمرۀ وضعیت بدنی و وزن میش‌ها در شروع و پایان آزمایش ثبت شد. طول دورۀ آبستنی، درصد بره‌زایی و درصد دوقلوزایی ثبت شد. صفات مربوط به بره شامل وزن تولد، جنس بره (درصد بره ماده) و وزن از شیرگیری ثبت شد. هورمون‌های انسولین، استرادیول و پروژسترون میش‌ها یک ماه پیش و یک ماه پس از جفت‌گیری اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که وزن بدن و تغییرات وزن میش‌ها، طول دوره آبستنی، درصد بره‌زایی، درصد دوقلوزایی، وزن تولد و وزن از شیرگیری بره‌ها در بین تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی‌داری نداشت (0.05 < p). درصد ماده‌زایی تحت تاثیر نوع مکمل چربی جیره‌های آزمایش قرار گرفت (0.05p <)، به‌نحوی‌که میش‌های دریافت‌کننده مکمل امگا-6 درصد ماده‌زایی بیشتری داشتند. جیره‌های آزمایشی بر غلظت انسولین، استرادیول و پروژسترون سرم میش‌ها اثر معنی‌داری نداشتند (0.05 < p). نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که تغذیه جیرۀ دارای اسیدهای چرب امگا-6 در زمان قبل و بعد از جفت‌گیری میش‌های لری بختیاری باعث افزایش تعداد بره‌های ماده شد.

the effect of fat supplement containing omega-3 or omega-6 in diet around mating on reproductive performance of lori-bakhtiari ewes

background and objectives: ewes show estrus signs during reproduction season the in the sheep production systems and generally, the average ewes litter size is one. therefore, due to high cost of production, sheep production is not economic. reproduction efficiency depends on factors such as period of the breeding season, ovulation rate, conception rate, pregnancy rate, litter size and lamb viability. the interaction effect of nutrition and environment influences all of these factors. nutrition is one of the most important factors on the ruminant’s reproduction, which has an impact effect on the overall reproductive activity during their life. nutrients like fat show their effect on the reproduction by changing the concentrations of plasma metabolites and hormones. hence, the objective of the present study was to investigate the effect of dietary fatty acid (fa) supplements around mating on body weight (bw) change, hormones concentration, lamb sex and birth weight and reproductive performance of lori-bakhtiyari ewes. materials and methods: one hundred and five lori-bakhtiyari ewes were divided into three equal groups based on age (2-4 year) and body weight (54.58 ± 1.6 kg) and randomly allocated to experimental diets (n=35). basal diet supplemented with 10% (dm basis) calcium salt of omega-6 fa, 10% calcium salt of omega-3 fa and 10% calcium salt of saturated fa (sfa). ewes of each group fed respective experimental diet from 30 d pre- to 30 d post-mating. serum concentrations of hormones (insulin, estradiol and progesterone) were measured. reproductive performance including lambing rate, twining rate, the proportion of female lambs, the proportion of male lambs, lamb birth weight and weaning weight and litter size were recorded.results: the results showed that feeding fat supplements did not affect on bw change of ewes. serum concentrations of insulin, estradiol and progesterone were not influenced by the experimental diets (p > 0.05). the proportion of female lambs was higher when ewes were fed diet containing omega-6 fa compared with the other dietary groups (p < 0.05). lambing rate, twining rate, lamb birth weight and weaning weight were not affected by different fat supplements (p > 0.05).conclusion: it was concluded that feeding a diet containing calcium salts of omega-6 fa around mating, can skew the sex ratio of lambs toward females. the interaction effect of dietary fa sources with other nutrients on the sex ratio of lambs could be investigated in future research. however, further research is required to confirm these findings.