بررسی اثر منابع مختلف روی بر عملکرد تولید مثلی و برخی از فراسنجه‌های خونی در بزهای نر بالغ مورسیا

چکیده:سابقه و هدف:بز به‌عنوان حیوانی چند منظوره برای اقتصاد و تامین مواد غذایی برای جوامع شهری و روستایی حائز اهمیت است. روی یکی از محدود کننده‌ترین مواد معدنی کم‌مصرف بوده که بایستی به‌صورت روزانه در جیره غذایی نشخوارکنندگان گنجانده شود. تحقیقات نشان‌داده‌اند که استفاده از مکمل‌های آلی و یا نانو ذرات روی در مقایسه با مکمل‌های معدنی سبب پایداری غشای اسپرم و کاهش آسیب‌های اکسیداتیو همچنین سبب بهبود حفظ یکپارچگی غشای اسپرم می‌شوند. پژوهش‌های انجام شده در انسان، موش، سگ، گاو و بز نشان دادند که کیلات روی بر حفظ، پایداری، جنبایی و اتصال سر به دم اسپرماتوزوآ موثر است. همچنین از آنجا که منابع مختلف روی زیست فراهمی متفاوتی دارند و مطالعات اندکی پیرامون اثرات منابع مختلف روی بر خصوصیات تولید مثلی بز نر وجود دارد، آزمایش حاضر به منظور بررسی اثر منابع مختلف روی بر عملکرد تولید مثلی و برخی از فراسنجه‌های خون در بزهای نر بالغ مورسیا طراحی شد.مواد و روش‌ها:از 40 راس بز نر بالغ مورسیا (با میانگین سنی تقریباً 5/1 سال و میانگین وزن زنده 54/1±43 کیلوگرم) به‌مدت 60 روز در قالب طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. دام‌ها به‌طور تصادفی در 4 تیمار آزمایشی و 10 تکرار گروه‌بندی شدند که شامل: شاهد (دارای 95/19 میلی‌گرم در کیلوگرم روی بدون مکمل)، 32 میلی‌گرم در کیلوگرم سولفات روی، 32 میلی‌گرم در کیلوگرم روی-متیونین، 32 میلی‌گرم در کیلوگرم نانوذرات روی بودند. نمونه‌برداری خون در روزهای 30 و 60 آزمایش پس از مصرف خوراک با استفاده از لوله‌های تحت خلاء حاوی ماده ضد انعقاد خون انجام شد. آنالیز شیمیایی نمونه‌های مربوط به خوراک از طریق دستورالعمل‌های بین‌المللی برای ماده ‌خشک، خاکستر خام، پروتئین‌ خام، چربی‌ خام و فیبر محلول در شوینده خنثی انجام شد. حجم انزال با استفاده از لوله‌های مدرج اندازه‌گیری گردید. همچنین غلظت اسپرم مربوط به هر انزال با استفاده از لام هموسایتومتر و با کمک میکروسکوپ نوری تعیین شد. از رنگ‌آمیزی ائوزین-نیگروزین به‌منظور تعیین درصد اسپرم‌های زنده، مرده و ریخت‌شناسی اسپرم شامل ناهنجاری سر، تنه و دم استفاده شد. سیستم واکاوی کامپیوتری به‌منظور ارزیابی خصوصیات حرکتی اسپرم مطابق با دستورالعمل‌های مرجع مورد استفاده قرار گرفت. غلظت پلاسمایی تستوسترون با استفاده از کیت‌های تجاری و از طریق دستگاه الایزا تعیین شدند. نمونه‌های پلاسما با اسید کلریدریک هضم شدند و سپس از طریق دستگاه جذب اتمی مقادیر مربوط به عناصر آهن، روی و مس اندازه‌گیری شدند. خصوصیات کمی و کیفی منی از طریق مدل آماری طرح کاملاً تصادفی و به روش آنالیز واریانس و رویه glm آنالیز شد. همچنین غلظت عناصر معدنی و تستوسترون پلاسما به‌صورت اندازه‌های تکرار شده در قالب طرح کاملاً تصادفی و با استفاده از رویه ترکیب شده واکاوی شد. یافته‌ها:در این پژوهش تغذیه مکمل روی سبب افزایش حجم انزال، غلظت اسپرم، زنده‌مانی، یکپارچگی غشای اسپرم و بهبود ریخت‌شناسی و برخی از خصوصیات حرکتی اسپرم شد (05/0 p ≤). همچنین تفاوت معنی‌داری میان خصوصیات کمی، کیفی، حرکتی و ریخت‌شناسی اسپرم میان انواع مکمل‌های تغذیه شده (سولفات روی، روی-متیونین، نانوذرات روی) مشاهده نشد (05/0 p >). غلظت پلاسمایی روی و تستوسترون در تیمارهای تغذیه شده با انواع مکمل روی نسبت به تیمار شاهد بهبود یافت (05/0 p ≤) اما میان غلظت پلاسمایی مس و آهن تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (05/0 p >).نتیجه‌گیری:تغذیه انواع مکمل روی (آلی، غیرآلی و نانو ذرات) سبب بهبود عملکرد تولید مثلی بزهای نر مورسیا شد که به نظر می‌رسد احتمالاً این بهبود خصوصیات کمی و کیفی اسپرم به دلیل کمبود مقادیر کافی روی در جیره‌های غذایی است. با توجه به میزان روی در جیره پایه و شرایط آزمایش حاضر پیشنهاد می‌گردد به منظور بهبود عملکرد تولید مثلی و مدیریت هزینه‌ خوراک از سولفات روی در جیره‌های غذایی استفاده شود.

investigating the effect of different sources of zinc on reproductive performance and some blood parameters in mature murciana ,bucks

abstractbackground and objectives: goat as a multipurpose animal is crucial for the economy and food supply for urban and rural communities. zinc is one of the most restricted trace minerals, which should be included in the diet of ruminants on daily. research has shown that the use of organic or zinc nanoparticle supplements compared to inorganic supplements causes the stability of the sperm membrane and reduces oxidative damage, as well as improves the preservation of the integrity of the sperm membrane. studies conducted in humans, mice, dogs, cows and goats showed that zinc chelates are more effective in maintenance, stability, motility and attachment of head to tail of spermatozoa. also, since different sources of zinc have different bioavailability and there are few studies about the effects of different sources of zinc on the reproductive attributes in bucks, the present experiment is to investigate the effect of different sources of zinc on reproductive performance and some blood parameters in murciana bucks.materials and methods: forty mature murciana bucks (with an average age of approximately 1.5 years and an average body weight of 43±1.54 kg) were applied for a 60-day experiment in a completely randomized design model. the animals were randomly assigned into 4 experimental treatments with 10 replications, which included: control (containing 19.95 mg kg-1 zn without supplementation), 32 mgkg-1 znso4, 32 mg kg-1 znmet, and 32 mg kg-1 nano-zn. blood samples were collected by jugular vein puncture containing an anti-coagulant agent before morning meal on days 30 and 60 days of the experiment. chemical analysis of feed samples was adjusted through international instructions for dry matter, ash, crude protein, ether extract, and neutral detergent fiber. ejaculate volume was evaluated in a graduated glass tube that was adjusted to the artificial vagina. moreover, the concentration of sperm to each ejaculation was carry out by a hemocytometer chamber through an optical microscope. the eosin-nigrosin stain was utilized to calculate the proportions of live, dead and abnormalities including head, mid-piece and tail. the casa computer software was used to evaluate sperm motility characteristics according to reference guidelines. the elisa method measured plasma testosterone concentration using a commercial kit. plasma samples were digested with hydrochloric acid and then the concentrations of fe, zn and cu were determined by a flame atomic absorption spectrometry. semen quality and quantity traits were analyzed by completely randomized design (crd) using the proc glm. blood testosterone concentrations were analyzed as repeated measures in a completely randomized design using the proc mixed.results: in this research, zn supplementation caused an increase in ejaculate volume, sperm concentration, viability, sperm membrane integrity, sperm morphology and some sperm velocity characteristics (p ≤ 0.05). also, no significant difference was observed between the quantitative, qualitative, motility and morphological characteristics of sperm among the source of zn supplements (znso4, zn-met, nano-zn) (p > 0.05). the zn plasma concentration and testosterone were improved in the treatments fed zn supplements compared to the control group (p ≤ 0.05), but no significant difference was observed between the plasma concentrations of cu and fe (p > 0.05).conclusion: feeding various types of zn supplements (organic, inorganic and nanoparticles) improved the reproductive performance of murciana bucks, which seems to be probably due to the lack of sufficient amounts of zn in the diets. considering the amount of zinc in the basal diet and the conditions of this experiment, it is suggested to use zinc sulfate in rations to improve reproductive performance and feed cost management.