پارامترهای ژنتیکی واریانس باقیمانده برخی صفات وزن بدن در بره های سنگسری

سابقه و هدف: بیشتر برنامه های انتخاب و اصلاح نژاد در گوسفند بر بهبود صفات وزن و رشد تمرکز دارند. یکنواختی وزن بدن یکی از صفات مهم اقتصادی در صنعت پرورش گوسفند است. وزن تولد صفتی است که حد بهینه آن مناسب بوده و وزن تولد بسیار بالا و یا بسیار کم نامطلوب است زیرا ممکن است باعث مشکلاتی مانند سخت‌زایی، مرده‌زایی و کاهش قدرت رشد بره‌ها شود. شرط لازم برای بهبود این صفت از طریق اصلاح نژاد وجود تنوع ژنتیکی برای واریانس باقی‌مانده است. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که واریانس باقی‌مانده تحت کنترل اثرات ژنتیکی افزایشی است. از تنوع ژنتیکی واریانس باقی‌مانده می‌توان برای افزایش یکنواختی صفات وزن بدن به‌عنوان یک مزیت اقتصادی از طریق انتخاب بهره برد. تحقیق حاضر به‌ منظور برآورد اجزای واریانس و پارامترهای ژنتیکی برای واریانس باقی‌مانده صفات وزن تولد و وزن شیرگیری در گوسفند نژاد سنگسری انجام شد. همچنین همبستگی ژنتیکی بین این صفات و واریانس باقی‌مانده آنها محاسبه شد. مواد و روش‌ها: برای انجام این تحقیق از رکوردهای فنوتیپی 5986 راس بره که طی سال‌های 1365 تا 1395 در ایستگاه اصلاح‌نژاد گوسفند سنگسری جمع‌آوری شده بودند، استفاده شد. صفات مورد بررسی شامل وزن تولد و وزن شیرگیری و واریانس باقی‌مانده آنها بود. به‌ منظور شناسایی اثر عوامل ثابت موثر بر صفات مورد بررسی و منظور کردن آنها در مدل، آنالیز حداقل مربعات با استفاده از رویه glm نرم‌افزار sas انجام شد. برآورد اجزای واریانس و پارامترهای ژنتیکی با استفاده از الگوریتم میانگین اطلاعات حداکثر درستنمایی محدود شده در نرم‌افزار dmu و با به‌کارگیری روش مدل‌های خطی تعمیم یافته دومرحله‌ای انجام شد. ابتدا یک مدل حیوان برازش شد تا واریانس باقی‌مانده صفات وزن تولد و وزن شیرگیری برآورد شود و سپس تاثیر اثرات ژنتیکی افزایشی بر روی واریانس باقی‌مانده صفات مورد مطالعه با استفاده از یک مدل دوصفته بررسی شد. یافته‌ها: انحراف‌معیار ژنتیکی افزایشی برای واریانس باقی‌مانده وزن تولد و وزن شیرگیری به‌ترتیب 7.74 و 17.90 بود، به طوری که کاهش ارزش اصلاحی واریانس باقی‌مانده به میزان یک انحراف‌معیار به‌ترتیب باعث 7.74 و 17.90 درصد افزایش در میزان یکنواختی صفات مذکور شد. برآوردهای وراثت‌پذیری برای بخش میانگین و واریانس باقی‌مانده وزن تولد و وزن شیرگیری به ترتیب 0.09 ± 0.26 و 0.003 ± 0.059 و 0.06 ± 0.23 و 0.001 ± 0.037 بودند. ضریب تنوع ژنتیکی برای واریانس باقی‌مانده وزن تولد و وزن شیرگیری به‌ترتیب 0.56 و 0.48 برآورد شد. همبستگی ژنتیکی از 0.16- برای وزن تولد و واریانس باقی‌مانده تا 0.11 برای وزن شیرگیری و واریانس باقی‌مانده تغییر کرد.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر اطلاعات مهمی در خصوص تنوع ژنتیکی افزایشی برای واریانس باقی‌مانده وزن تولد و وزن شیرگیری در گله‌های گوسفند سنگسری ارائه می‌دهد که می‌تواند برای بهبود یکنواختی از طریق انتخاب برای واریانس باقی‌مانده کمتر استفاده شود. با توجه به همبستگی ژنتیکی مطلوب بین وزن تولد و واریانس باقی‌مانده ، انتخاب برای افزایش بهینه وزن تولد باعث کاهش ارزش اصلاحی واریانس باقی‌مانده و بهبود یکنواختی گله شد. برای وزن شیرگیری همبستگی ژنتیکی از نوع نامطلوب بود و انتخاب برای بهبود وزن شیرگیری غیر یکنواختی در گله را افزایش داد.

genetic parameters for the residual variance of some body weight traits in sangsari lambs

background and objectives: the majority of selection and breeding programs for sheep focus on improving weight and growth traits. body weight uniformity is a crucial economic characteristic within the industry of sheep breeding. birth weight is an important trait that has an optimal limit, and extremely high or extremely low birth weight can cause difficulties during birth, stillbirth, and problems such as dystocia, stillbirths, and diminished growth of lambs. the existence of genetic variability for the residual variance is a necessary condition for improving this trait through breeding. recent studies have demonstrated that the residual variance is governed by additive genetic influences. the enhancement of uniformity in body weight traits can be achieved as an economic advantage by employing selection strategies that take into account the genetic variability of the residual variance. the present study was undertaken to ascertain variance components and genetic parameters pertaining to the residual variance of birth weight and weaning weight traits in sangsari sheep. also, the genetic correlation between these traits and their residual variance was calculated.materials and methods: to carry out this study, the phenotypic data of 5986 lambs obtained between 1986 and 2016 from the sangsari sheep breeding station were utilized. the traits examined comprised birth weight, weaning weight, and the residual variance associated with them. to incorporate fixed factors into the model and assess their impact on the examined traits, a least-squares analysis was conducted utilizing the glm procedure of sas software. the estimation of variance components and genetic parameters was conducted using the average information restricted maximum likelihood (ai-reml) algorithm implemented in the dmu software, employing the dhglm method. firstly, an animal model was applied to estimate the residual variance of birth weight and weaning weight traits. following that, a bivariate model was employed to examine the influence of additive genetic effects on the residual variance.results: the additive genetic standard deviations for the residual variance of birth weight and weaning weight were determined to be 7.74 and 17.90, respectively, consequently, a decrease of one standard deviation in the breeding value of residual variance resulted in a reduction of 7.74 and 17.90% in the uniformity of the respective traits. the heritability estimates for the mean and residual variance of birth weight and weaning weight were found to be 0.26 ± 0.09, 0.059 ± 0.003, 0.23 ± 0.06, and 0.037 ± 0.001, respectively. the genetic coefficient of variation was determined to be 0.58 for birth weight and 0.48 for weaning weight. the genetic correlation ranged from -0.16 for birth weight and residual variance to 0.11 for weaning weight and residual variance.conclusion: the results of the current study offer crucial information regarding the presence of additive genetic variation for the residual variance of birth weight and weaning weight within sangsari sheep herds, which can be utilized to enhance uniformity by selecting for reduced residual variance. the selection for increasing birth weight resulted in a reduction of the breeding value of residual variance and an enhancement of herd uniformity, owing to the favorable genetic correlation observed between birth weight and its residual variance. the genetic correlation for weaning weight was found to be unfavorable, indicating that selecting for higher weaning weights led to increased heterogeneity within the herd.