اثر قرص آهسته‌رهش سلنیوم و کبالت بر تولید و ترکیب شیر، عملکرد تولید مثلی و برخی از فراسنجه‌های خونی میش‌های لری بختیاری

سابقه و هدف: در پستانداران نیاز به مواد معدنی در دوره آبستنی جهت رشد و نمو جنین افزایش می‌یابد و در اواخر دوره آبستنی به بیشترین مقدار خود می‌رسد. بنابراین تامین مواد معدنی کم مصرف برای میش‌های آبستن برای حفظ جنین و بهبود رشد بره‌های متولد شده بسیار حائز اهمیت است. سلنیوم و کبالت دو عنصر ضروری برای نشخوارکنندگان می‌باشند که نقش مهمی در عملکرد حیوانات دارند. سلنیوم برای حفظ اعمال فیزیولوژیکی طبیعی بدن ضروری است، همچنین در ساخت هورمون‌های تیروئیدی و تبدیل تیروکسین به تری‌آیودوتیرونین نقش مهمی دارد. کبالت از جمله عناصر ضروری است که نقش مهمی در ساختار ویتامین‌b12 دارد و بنابراین پژوهش حاضر با هدف استفاده از قرص آهسته‌رهش سلنیوم و کبالت بر تولید و ترکیب شیر، عملکرد تولید مثلی و برخی از فراسنجه‌های خونی میش‌های لری بختیاری انجام شد. مواد و روش‌ها: از100 راس میش نژاد لری بختیاری با میانگین سن سه تا چهار سال و میانگین وزنی 5.44 ± 47.55 کیلوگرم در قالب طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) میش‌های شاهد بدون دریافت قرص آهسته‌رهش، 2) میش‌های دریافت‌کننده قرص آهسته‌رهش سلنیوم با نرخ رهش 0.3 میلی‌گرم در روز، 3) میش‌های دریافت‌کننده قرص آهسته‌رهش کبالت با نرخ رهش 0.3 میلی‌گرم در روز و 4) میش‌های دریافت‌کننده قرص آهسته‌رهش سلنیوم و کبالت با نرخ رهش 0.3 میلی‌گرم سلنیوم و کبالت در روز بودند. خون‌گیری 76 روز پس از معرفی قوچ‌ها به گله (اواسط دوره آبستن) و یک ماه پس از زایمان انجام شد و فراسنجه‌های خونی شامل غلظت سلنیوم، روی، آهن، تری‌آیودوتیرونین، تیروکسین سرم خون و فعالیت آنزیم کراتین‌فسفو‌کیناز تعیین گردید. تعداد و درصد میش‌های آبستن، تعداد و درصد سقط جنین، تعداد و درصد بره‌های بروز دهنده بیماری ماهیچه سفید، تعداد و درصد بره‌های تلف شده تا سن 70 روزگی نیز ثبت گردید. یافته‌ها: استفاده از قرص آهسته‌رهش سلنیوم و کبالت تاثیری بر تعداد میش‌های آبستن، تعداد بره متولد شده سالم، تعداد دوقلوزایی، تعداد بره با علائم بیماری ماهیچه سفید و بره‌های زنده تا سن 70 روزگی نداشت. تولید شیر، در میش‌های دریافت‌کننده قرص آهسته‌رهش کبالت و سلنیوم کبالت نسبت به سایر تیمارها بالاتر بود (p<0.05). درصد چربی شیر در میش‌های دریافت‌کننده قرص آهسته‌رهش کبالت و سلنیوم کبالت نسبت به سایر تیمارها کمتر بود. درصد پروتئین شیر در تیمار دریافت کننده قرص آهسته‌رهش سلنیوم کبالت به‌طور معنی‌داری بیشتر از تیمار شاهد بود (p<0.05)، اما تفاوت معنی‌داری با سایر تیمارها نداشت. غلظت سلنیوم سرم در میش‌های دریافت‌کننده قرص آهسته‌رهش سلنیوم و سلنیوم کبالت نسبت به سایر تیمارها بالاتر بود (p<0.05). غلظت سرمی روی، آهن و فعالیت کراتین‌فسفوکیناز سرم تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. غلظت سرمی ویتامین‌b12 در میش‌های دریافت‌کننده قرص آهسته‌رهش کبالت و سلنیوم کبالت به‌طور معنی‌داری بیشتر از سایر تیمارها بود (p<0.05). غلظت سرمی تری‌آیودوتیرونین و تیروکسین تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (p<0.05)، اما نسبت تیروکسین به تری‌آیودوتیرونین در میش‌های دریافت‌کننده سلنیوم و سلنیوم کبالت به‌طور معنی‌داری کمتر از سایر میش‌ها بود (p<0.05). نتیجه‌گیری: نتایج کلی نشان داد خوراندن قرص آهسته‌رهش سلنیوم کبالت در زمان همزمانسازی فحلی در میش سبب افزایش غلظت سلنیوم و ویتامین‌b12 سرم خون قبل و بعد از زایمان شد که این امر باعث افزایش چشمگیر تولید شیر و بهبود برخی ترکیبات شیر شد.

the effect of slow-release selenium and cobalt bolus on milk production and composition, reproductive performance and some blood parameters of lari bakhtiari's ewes

background and objectives: in mammals, the need for minerals increases during the pregnancy for the growth and development of the fetus and reaches its maximum level at the end of the pregnancy. therefore, it is vital to supplement pregnant ewes with a sufficient quantity of microminerals to preserve the fetus and improve the growth of the newborn lambs. selenium and cobalt are two essential elements for ruminants, which play a major role in animal performance. selenium is necessary to maintain the normal physiological functions of the body, it also plays an important role in the production of thyroid hormones and the conversion of thyroxine to triiodothyronine. cobalt is one of the essential elements present in the structure of vitamin b12. therefore, the present study aimed to investigate the effects of using the slow-release bolus of selenium and cobalt on milk production and composition, reproductive performance, and some blood parameters of lori bakhtiari's ewes. material and methods: one hundred lori-bakhtiari ewes with an average age of three to four years and an average weight of 47.55 ± 5.44 kg were used in a completely randomized design. experimental treatments included: 1) control ewes without receiving slow-release bolus, 2) ewes receiving slow-release selenium bolus with a release rate of 0.3 mg per day, 3) ewes receiving slow-release cobalt bolus with a release rate of 0.3 mg per day and 4) the ewes receiving slow release bolus containing selenium and cobalt with a release rate of 0.3 mg of selenium and cobalt per day. blood samples were collected at 76 days post-breeding (midgestation) and 30 days postpartum from all ewes, and analyzed for serum concentrations of selenium, zinc, iron, triiodothyronine, thyroxine, and creatine-phospho-kinase activity. the number and percentage of pregnant ewes, number and percentage of healthy lambs born, number and percentage of twining, number and percentage of lambs with white muscle disease, and number and percentage of lambs who survived after 70 d were also recorded. results: supplementing ewes with slow-release boluses of selenium and cobalt had no effect on the number of pregnant ewes, lambs born healthy, twins, lambs with clinical symptoms of white muscle, and the number of live lambs up to the age of 70 days (p<0.05). milk production was higher in ewes receiving slow-release cobalt and selenium-cobalt tablets compared to other treatments (p<0.05). milk fat percentage in the ewes receiving slow-release cobalt and selenium-cobalt bolus was significantly lower than in other treatments (p<0.05). the percentage of milk protein in the treatment receiving slow-release selenium-cobalt bolus was significantly higher than the control treatment (p<0.05), but there was no significant difference with the other treatments (p<0.05). the serum concentration of selenium in ewes receiving slow-release selenium and selenium-cobalt boluses was significantly higher than in other treatments (p<0.05). serum concentrations of zinc, iron, and serum creatine phosphokinase activity were not affected by the experimental treatments (p<0.05). the serum concentration of vitamin b12 in ewes receiving slowrelease cobalt and selenium-cobalt boluses was significantly higher than in the other treatments (p<0.05). serum concentrations of triiodothyronine and thyroxine were not affected by the experimental treatments, but the ratio of thyroxine to triiodothyronine was significantly lower in ewes receiving selenium and selenium-cobalt than the other ewes (p<0.05). conclusion: the results showed that supplementing ewes with slowrelease boluses containing selenium and cobalt at the time of estrus synchronization increased serum concentrations of selenium and vitamin b12 before and after parturition and increased milk production and milk protein content.