تجزیه و تحلیل ژنتیکی خصوصیات بیده پشم گوسفندان بلوچی و ایران بلک

سابقه و هدف: کیفیت پشم گوسفند تاثیر عمده‏ای بر روی مصرف و کاربرد نهایی آن دارد و در نتیجه بررسی کیفیت الیاف پشم و تجزیه و تحلیل ژنتیکی صفات مربوط به آن یکی از زمینه های تحقیقاتی مهم در گوسفندان بومی است. با توجه به این که نژاد ایران بلک از آمیخته‌گری نژاد بلوچی با کیوسی به دست آمده است، تحقیق حاضر به منظور مقایسه و تجزیه و تحلیل ژنتیکی صفات پشم گوسفندان بلوچی و ایران‏بلک انجام شد. مواد و روش‌ها: برای انجام این پژوهش در مهر ماه 1396 از 176 راس بره بلوچی و 105 راس بره ایران بلک موجود در مرکز اصلاح‏نژاد شمال شرق کشور واقع در مشهد، نمونه پشم جمع‏آوری شد. خصوصیات بیده پشم شامل وزن بیده ناشور، متوسط قطر الیاف، متوسط طول فتیله پشم، درصد الیاف هتروتایپ، درصد الیاف مدولادار و درصد الیاف حقیقی در گوسفندان این دو نژاد اندازه‏گیری شد. برای تعیین عوامل موثر بر صفات پشم (نژاد، سال تولد، تیپ تولد و جنس بره) این دو نژاد از رویه glmنرم‌افزار sas استفاده شد. مقایسه میانگین‌های حداقل مربعات زیرگروه های مختلف اثرات ثابت با آزمون توکی- کرامر و سطح معنی داری 5 درصد انجام شد. اجزای واریانس و پارامترهای ژنتیکی صفات مورد مطالعه در این دو نژاد با استفاده ‏از مدل حیوانی چند صفتی و روش حداکثر درست‌نمایی محدود شده با نرم‌افزار wombat برآورد شد. یافته ها: تفاوت دو نژاد از نظر میانگین قطر الیاف، درصد الیاف هتروتایپ و درصد الیاف حقیقی معنی‌دار بود. به جز درصد الیاف هتروتایپ و حقیقی سایر صفات تحت تاثیر جنس قرار نگرفت. از بین صفات مورد بررسی تنها وزن بیده ناشور تحت تاثیر سال و تیپ تولد قرار گرفت. ضریب تغییرات برآورد شده برای تولید پشم (26.9 درصد)، درصد الیاف هترو‌تایپ (76.77 درصد) و درصد الیاف مدولا دار (95.99 درصد) نشان داد که تنوع قابل ملاحظه‏ای در گوسفندان این دو نژاد برای این صفات وجود دارد. میانگین قطر الیاف در نژاد بلوچی (26.28 میکرون) کمتر از نژاد ایران بلک (29.30 میکرون) بود. درصد الیاف حقیقی در نژاد بلوچی (94.81 درصد) بیشتر از نژاد ایران بلک (92.65 درصد) بود. وراثت‌پذیری صفات پشم در نژاد بلوچی متوسط به بالا و در دامنه 0.33±0.26 (درصد الیاف مدولادار) تا 0.45±0.25 (درصد الیاف هتروتایپ) و در نژاد ایران بلک بین 0/35±0.26 (درصد الیاف مدولادار) تا 0.34±0.53 (درصد الیاف حقیقی) قرار داشت. نتیجه گیری: به طور کلی، نژاد بلوچی پشم ظریف تری نسبت به ایران‏بلک داشت و نژاد ایران‏بلک از نظر خصوصیات پشم نسبت به والد بومی خود افت داشته است. با توجه به وراثت‌پذیری‌های برآورد شده، انتخاب برای بهبود صفات کیفی و کمی پشم در این نژادها موثر خواهد بود.

genetic analysis of fleece characteristics of baluchi and iran-black sheep

background and objectives: quality of wool has a major impact on its utilization and ultimate use and therefore, evaluation and genetic analysis of wool characteristics is one of the most important research fields for native sheep. considering that iran-black sheep is a result of baluchi and chios crossbreeding, the present study was conducted to compare and genetic analysis of fleece characteristics of baluchi and iran-black sheep. materials and methods: in this study, wool samples were collected from 176 baluchi and 105 iran-black sheep in abbas-abad sheep breeding center close to mashhad, khorasan-razavi province, in october 2017. fleece characteristics, including greasy fleece weight, average fiber diameter, average staple length, hetero-type fibers (%), modulated fibers (%), and true wool fibers (%) were measured. to determine the fixed effects (breed, year of birth, type of birth and sex) influencing wool characteristics of the breeds, the glm procedure of sas software was applied. least square means comparisons of different fixed effects subclasses were carried out by tukey- kramer test at 5 percent probability levels. the components of (co) variances and genetic parameters of the studied traits were estimated using the multitrait animal model and restricted maximum likelihood using wombat software. results: results showed that the differences between the breeds were significant for average fiber diameter, hetero-type fiber percentage, and true wool percentage. none of the studied traits were affected by sex of lamb except for hetero-type and true fiber percentages (p<0.05). year and type of birth could only affect the greasy fleece weigh (p<0.05). coefficient of variation for greasy fleece weigh (26.28 percent), hetero-type fiber (76.77 percent), and modulated fiber (99.59 percent) showed that considerable variations are there for these traits in the two studied breeds. average fiber diameter in baluchi (26.28 micron) was significantly lower than iran-black breed (29.26 micron) (p<0.05). true wool percent in baluchi (94.81 percent) was significantly higher than iran-black breed (92.65 percent) (p<0.05). heritability of wool traits in baluchi breed ranged from 0.26 (modulated fiber percent) to 0.45 (hetero-type percent) and in iran-black breed ranged from 0.28 (modulated fiber percent) to 0.34 (true fiber percent). conclusion: in general, the baluchi breed had finer wool than iran-black. the quality of iran-black fleece was reduced compared to the native baluchi parent. moreover, moderate heritabilities for the studied traits in both breeds indicated that selection programs for improving these traits in these populations would be effective.