تاثیر سطوح مختلف ساپونین بر گوارش‌پذیری، فراسنجه‌های شکمبه‌ای و خونی در گوسفندان نر بلوچی

سابقه و هدف: با توجه به روند خشکسالی‌های اخیر و افزایش قیمت نهاده‌ها، بهره‌وری از هر ماده خوراکی را که در تغذیه دام‌ها قابل استفاده باشد را اجتناب‌ناپذیر کرده است. استفاده از بقایای کشاورزی ضمن برآورد بخشی از نیازهای دام با هزینه کم، غالبا با مشکلاتی همچون وجود ترکیبات ضد‌تغذیه‌ای مثل تانن و ساپونین روبروست. این آزمایش به‌منظور بررسی اثر ساپونین بر فعالیت‌های تخمیری، عملکردی و فراسنجه‌های متابولیکی گوسفندان بلوچی طراحی و اجرا گردید. مواد و روش‌ها: این آزمایش که با استفاده 3 راس گوسفند نر بلوچی با میانگین وزن زنده 2±40 کیلوگرم که حدودا 9 ماه سن داشتند، در قالب طرح چرخشی در سه دوره 21 روزه شامل 14 روز دوره عادت‌پذیری و 7 روز دوره نمونه‌گیری صورت گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل: مقادیر متفاوتی از ساپونین خالص به نسبت‌های 0، 60 و 120 میلی‌گرم بر کیلوگرم ماده خشک، به خوراک افزوده شد. جیره مورد استفاده بر اساس احتیاجات غذایی گوسفندان نر بلوچی و با استفاده از نرم افزار srns ورژن 2007 تنظیم شد که شامل مخلوط علوفه و کنسانتره با نسبت‌های 50:50 بود. جیره‌ها به صورت کاملاً مخلوط و در دو وعده صبح (08:00) و بعدازظهر (20:00) در اختیار دام‌ها قرار می‌گرفت. حیوانات در طول دوره آزمایش دسترسی آزاد و خوراک داشتند. داده های آماری به دست آمده، در قالب طرح چرخشی با رویه mixed، نرم افزار sas 9.1 مورد سنجش ارزیابی قرار گرفتند.برای اندازه گیری متابولیت های خونی، نمونه خون از ورید وداج گردن برداشت شد. نمونه‌های خون به لوله‌های آزمایش منتقل و پس از 15 دقیقه در دمای اتاق، سانتریفیوژ (به مدت 15 دقیقه در xg 1509) گردید، پلاسما آن جمع آوری شد و سپس به میکروتیوب‌های استریل منتقل شد. پلاسما تا آنالیز بعدی در دمای 20 درجه سانتیگراد نگهداری شدیافته‌ها: نتایج نشان داد که اضافه کردن ساپونین تاثیری بر قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، الیاف نامحلول در شوینده‌خنثی و الیاف نامحلول در شوینده‌اسیدی نداشته است. تیمارهای آزمایشی نتوانستند بر میزان سطح اوره، تری‌گلیسیرید و گلوکز خون تاثیر معنی‌داری داشته باشند. با این حال سطح کلسترول خون تحت تاثیر غلظت‌های مختلف ساپونین قرار گرفت بطوری که در تیمار های 60 و 120 میلی‌گرم ساپونین به طور معنی‌داری کمتر از تیمار شاهد بود (p<0/05). نیتروژن آمونیاکی شکمبه در زمان‌های، قبل از خوراک، 2 و 4 ساعت بعد از خوراک تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت، این در حالی است که میانگین غلظت نیتروژن آمونیاکی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت(p<0/05). به‌طوری که با افزایش مقادیر ساپونین، میزان نیتروژن آمونیاکی شکمبه نیز کاهش یافت. حضور ساپونین در شکمبه موجب بروز تفاوت معنی‌داری در ph شکمبه گوسفندان بلوچی نشد.نتیجه گیری: نتایج آزمایش حاضر نشان داد که افزایش میزان ساپونین در جیره، باعث کاهش سطح نیتروژن اوره‌ای شکمبه و برخی از پارامترها خونی شده، که این امر می‌تواند اثرات مخربی در رشد حیوان داشته باشد. افزایش ساپونین در سطح بالاتر از 60 میلی گرم در کیلو گرم ماده خشک مصرفی در جیره، منجر به کاهش معنی دار کلسترول خون شده است. باتوجه به داده های این آزمایش و نتایج گزارش شده در آزمایشات گوناگون توصیه می‌گردد که مصرف مواد خوراکی ساپونین دار هدفمند صورت پذیرد ودر تغذیه دام محدودتر مورد استفاده قرار گیرد تا عوارض جانبی کمتری در عملکرد و سلامتی حیوان داشته باشد.

the effect of different levels of saponin on digestibility, ruminal and blood parameters in baluchi male sheep

background and objectives: due to the current drought condition and the rising cost of production, the productivity of any feedstuff that can be used to feed livestock has become inevitable. the use of agricultural residues, while estimating some of the needs of low-cost livestock, often faces problems such as the presence of anti-nutritional compounds such as tannins and saponins. this experiment was designed and performed to investigate the effect of saponin on the fermentation, functional and metabolic parameters of baluchi sheep. materials and methods: this experiment was performed using 3 baluchi male sheep with an average live weight of 40±2 kg, which were about 9 months old, in the form of a change-over design in three 21-day periods including 14 days of adaptation and 7 days of the sampling period. experimental treatments included different dietary levels of pure saponin in proportions of 0, 60, and 120 mg/kg dry matter. the experimental diet was adjusted based on the nutritional needs of baluchi male sheep using srns software version 2007, which included a mixture of forage and concentrate in 50:50 ratios. the rations were thoroughly mixed and provided to the animals in two meals in the morning (08:00) and the evening (20:00). the animals had free access to water and feed during the experimental period. the obtained statistical data were evaluated in the form of a change-over design using sas 9.1 software. blood samples were harvested from the jugular vein for serum blood metabolites. to collect plasma, blood samples were transferred test tubes and after 15 minutes at room temperature, centrifuged (for 15 minutes at 1509 × g) and their plasma was collected, then transferred to sterile microtubes. the serum was stored at -20°c until further analysis. results: the results of the above experiment showed that the addition of saponin had no significant effect on the apparent digestibility of dry matter, organic matter, crude protein, insoluble fibers in neutral detergent (ndf), and insoluble fibers in acidic detergent (adf). data indicated that experimental treatments did not have significant effects on urea, triglyceride, and blood glucose levels. the amount of cholesterol in the blood was affected by saponin. therefore, animals that received 60 or 120 mg saponin had significantly lower cholesterol than the control (p<0/05). although ammonia nitrogen during pre-feeding and 2 or 4 h after feeding was not affected by treatments overall the mean ammonia was affected by saponin level, so by increasing saponin in the diet trend was to decrease ammonia nitrogen compare to the control. accumulation of saponin in the rumen altered the rumen environment and decreased its ph level in baluchi sheep. conclusion: the results of the present experiment showed that increasing the amount of saponin in the diet reduced the nitrogen level of ruminal urea and some blood parameters, which can have destructive effects on animal growth. increasing saponin to levels above 60 mg/kg of dry matter in the diet has led to a significant reduction in blood cholesterol. based on the data of this experiment and the results reported in different experiments, it is recommended that the dietary inclusion of saponin be targeted and limited as a feed to reduce the side effects on the animal's performance and health.