بررسی خصوصیات تولید مثلی گوسفندان خالص زل و آمیخته آنها با گوسفند شال در شرایط پرورش سیستم مزرعه ای متمرکز

سابقه و هدف: گوسفند‌داری در کشور از دیرزمان تا حد زیادی به استفاده از مراتع وابسته بوده ولی در شرایط حاضر این روش پرورش نیاز به بازنگری دارد. برای حفظ و بقاء این حرفه بایستی به دنبال یافتن روش‌ها و راهکارهای جدیدی بود تا بتوان آن را به حرفه‌ای پویا و اقتصادی مبدل نمود. یکی از روش‌های موثر به منظور افزایش رشد و بهبود راندمان کمی و کیفی لاشه، استفاده از روش‌های آمیخته‌گری و ایجاد سیستم‌های تولید بره تجاری است. لذا این پژوهش با هدف ایجاد، ترویج و توسعه اقتصادی بره‌های تجاری در سیستم پرورش متمرکز انجام گردید.مواد و روشها: تعداد 200 راس میش زل 4-2 ساله از گله‌های مردمی استان خریداری و به ایستگاه شیرنگ شهرستان گرگان استان گلستان منتقل شدند. میش‌ها با در نظر گرفتن گروه‌های سنی به صورت تصادفی در دو گروه 100 راسی قرار گرفتتند و به دو روش متفاوت تولید‌مثلی پرورش یافتند:1 - پرورش خالص زل)زل × زل( و ایجاد همزمانی و چند قلو زایی (با هورمون تراپی) و چند بار زایی(سه بار زایش در دو سال) و 2 -پرورش آمیخته) شال x زل) و ایجاد همزمانی و چند قلوزایی (با هورمون تراپی) و چند بار زایی(سه بار زایش در دو سال). دام‌های آزمایشی از 14 روز قبل از جفت‌گیری با جیره فلاشینگ تغذیه شدند. باروری ظاهری، چند قلوزایی، تعداد بره متولد شده(زنده و مرده) به تعداد میش در معرض جفت‌گیری (توان تولید مثلی میش) و تعداد بره از شیر گرفته به تعداد میش در معرض جفت‌گیری(توان تولیدی میش) بررسی شد.یافته‌ها: در شرایط پرورش سنتی(معمول و مرسوم) گوسفند در استان گلستان، از هر 100 راس میش زل در سال به طور متوسط 55 الی 60 درصد زایمان انجام و با 70 راس بره‌، حدود 2030 کیلو‌گرم وزن زنده در انتهای 100 روز دوره پروار حاصل می شود در حالیکه در شرایط پرورش صنعتی) بر اساس اصول علمی مانند جیره نویسی، فلاشینگ و ...) در بره‌های زل خالص این مقدار به85 درصد زایمان و 5382 کیلو‌گرم وزن (با 165% افزایش) و در بره‌های آمیخته (شال ×زل) به87 درصد زایمان و 6774 کیلو وزن زنده (با 234% افزایش) افزایش یافت. البته بدیهی است که هزینه‌های تولید در سیستم پرورش صنعتی حداکثر 30% نسبت به روش پرورش سنتی در منطقه بیشتر بود. با توجه به متوسط نرخ زایش در شرایط معمول گله‌های زل در منطقه (70 -80 بره بازای هر 100 راس میش در سال) در این پژوهش طی دو سال در پرورش صنعتی خالص زل)زل × زل( از 207 راس میش حاضر در جفتگیری 624 بره متولد شد، یعنی در هر سال 151 بره به ازای هر 100 راس میش تولید شده است که نسبت به شرایط معمول تقریبا دو برابر افزایش یافته است.نتیجه‌گیری: در روش پرورش صنعتی طی سه زایش در دو سال بطور متوسط بازای هر میش 55/1 بره تولید شد، این در حالی است که در روش پرورش معمول در منطقه بازای هر میش در سال 7/0 بره تولید می‌شود. در انتهای دوره پروار در پرورش صنعتی نسبت به پرورش معمول در منطقه، بره‌های زل خالص 165% و بره‌های آمیخته (شال ‏×‎‏ زل) 234% وزن بره تولیدی بیشتری تولید کردند.‏

Investigation of Reproduction characteristics of Zel breed and their Chal crossbred lambs under intensive system

Background and objectives: Sheep breeding in Iran has been relied heavily on rangeland, but in the current situation, this breeding method needs to investigate again. In order to preserve this profession, it was necessary to seek new methods and solutions in order to make it a professionally dynamic and economical job. One of the effective methods for increasing the growth rate of lambs and improving the quantitative and qualitative efficiency of carcasses is the use of crossbreeding and produce of commercial breed for lamb production systems. Therefore, this research done for producing, promoting and developing livestock production in intensive breeding system. Material and methods: Two hundreds heads of 24 year old ZEL ewes purchased from the flocks of the GOLESTAN province) according to ZEL breed characteristics) and transferred to the shirang experimental station. Ewes randomly assigned to two groups of 100 heads with regard to age groups. They were breed in two different reproductive methods: 1 pure zel) zel x zel) breeding, synchronization, multiplicity) with Hormone therapy) , and multiplicity) three times in two years) , 2 Crossbreeding) shale x zel) , synchronization, multiplicity) with hormone therapy) , and multiplicity) three times in two years) . The experimental animals flushed for 14 days before mating with flushing diets. The reproductive characteristics of ewes, including: Apparent fertility, Prolificacy, Ewe reproduction performance, and Ewe production performance, investigated. Results: Under traditional) conventional) breeding conditions of zel breed on average for 100 heads ewe, with 55 to 60% parturition only 70 lambs or about 2030 kilograms live weight of lambs obtained at the end of the 100 days of fattening period. However, under industrial) intensive) conditions in the ZEL pure breed, this factor is 5382 kilograms live weight) increased by 165%) and in the crossbred lambs) shale x zel) increase to 6774 kilograms live weight) with an increase of 234%) . It is evident; of course, production costs in the industrial breeding system were up to 30% higher than the current breeding method in the region. The average lambing rate under triditional conditions of the Zel breeding system was 70 lambs per 100 ewes per year but in this experiment with the ZEL pure breed, during two years, from 207 ewes 624 lambs was borne. That is, each year, 151 lambs per 100 ewe have produced, which has almost doubled than usual. Conclusions: In the industrial breeding method, during breeding in two years, the average lambs per ewe was 1.55, while in the usual breeding method in the region, each lamb is produced at 0.7 lamb per year. At the end of the breeding period, the lambs of pure zeal 165% and crossbred lambs) shale x zel) yielded) 234%) more lamb weight than the usual breeding in the region.