اثر جایگزینی کنجاله سویا با دانه سویای خام، اکسترود شده و برشته‌شده بر عملکرد پروار، فراسنجه‌های تخمیر شکمبه‌ای، قابلیت هضم ظاهری و رفتار تغذیه‌ای در بره‌های نر افشاری

سابقه و هدف: دانه های روغنی به منظور تامین همزمان انرژی و پروتئین در تغذیه نشخوارکنندگان استفاده می‌شوند. برای از بین بردن مواد ضدتغذیه‌ای و افزایش پروتئین عبوری، بایستی دانه‌های روغنی فرآوری ‌شوند و استفاده از حرارت، رایج‌ترین روش فرآوری دانه سویاست. هدف اصلی از اجرای این پژوهش بررسی تاثیر جایگزینی دانه سویای خام، اکسترود شده و برشته شده با کنجاله سویا بر عملکرد پروار، فراسنجه‌های شکمبه‌ای، قابلیت هضم ظاهری و رفتار تغذیه‌ای در بره‌های نر افشاری بود. مواد و روش‌ها: چهل و دو راس بره نر نژاد افشاری 3 الی 4 ماهه با وزن اولیه 2±30 کیلوگرم در قالب طرح کاملا تصادفی با 7 تیمار و هر تیمار با 6 تکرار، بمدت 74 روز شامل 14 روز دوره عادت‌دهی و 60 روز دوره نمونه‌گیری استفاده شد. جیره‌های غذایی با مقادیر انرژی و پروتئین یکسان و نسبت علوفه به کنسانتره 30 به 70 تنظیم شدند. تیمارهای آزمایشی به ترتیب شامل: تیمار 1: جیره پایه حاوی 15 درصد کنجاله سویا، تیمار 2: جایگزینی 7.5 درصد از کنجاله سویا با سویای خام در جیره پایه، تیمار 3: جایگزینی تمام کنجاله سویا با سویای خام، تیمار 4: جایگزینی 7.5 درصد از کنجاله سویا با سویای اکسترود شده، تیمار5 : جایگزینی تمام کنجاله سویا با سویای اکسترود شده، تیمار 6 : جایگزینی 7.5 درصد از کنجاله سویا با سویای برشته شده، تیمار7 : جایگزینی تمام کنجاله سویا با سویای برشته شده بود. خوراک مصرفی بصورت روزانه و وزن بره‌ها هر هفته یک‌بار تا سن کشتار اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: بر اساس نتایج پژوهش، ماده خشک مصرفی تحت تاثیر جیره‌های آزمایشی قرار گرفت (p<0/01)، به طوری که جیره حاوی 15 درصد سویای برشته شده با میانگین 1.799 کیلوگرم در روز بیشترین ماده خشک مصرفی را نشان داد. جیره‌های غذایی تاثیر معنی‌داری بر افزایش وزن روزانه داشتند (p<0/05). استفاده از 7.5 درصد دانه سویای اکسترود شده و 15 درصد دانه سویای برشته شده باعث افزایش وزن روزانه نسبت به جیره حاوی 15 درصد کنجاله سویا و 15 درصد سویای خام گردید (p<0/05). استفاده از دانه سویای اکسترود شده و برشته شده در تمام سطوح نسبت به کنجاله سویا و دانه سویای خام ضریب تبدیل غذایی را کاهش داد (p<0/01). تاثیر جیره‌های آزمایشی بر قابلیت هضم دیواره سلولی بدون همی سلولز معنی‌دار بود p<0/05 اما بر قابلیت هضم ماده‌ی خشک، پروتئین خام و ماده‌ی آلی معنی‌دار نبود. غلظت مولی اسیدهای چرب فرار شکمبه و رفتار تغذیه‌ای بره‌ها تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از دانه سویای اکسترود شده و برشته شده با بهبود افزایش وزن روزانه، کاهش ضریب تبدیل غذایی و افزایش قابلیت هضم مواد مغذی موجب افزایش عملکرد بره‌های افشاری گردید.