اثر سطح مصرف شیر بر عملکرد، رشد اسکلتی و متابولیت‌های خونی گوساله‌های ماده هلشتاین

سابقه و هدف: یکی از عوامل مهم موثر بررشد و زنده‌مانی گوساله‌ها در دوره قبل از شیرگیری مقدار مصرف شیر است. معمولا به علت هزینه بیشتر شیر برای تغذیه گوساله‌ها، توصیه بر این است که مقدار مصرف شیر در حدود 10 درصد وزن بدن (حدود 4 لیتر در شبانه روز) ثابت نگه داشته شود تا گوساله به مصرف جیره آغازین بیشتر تشویق شود. در سال‌های اخیر محققین به دنبال یافتن بهترین الگوی تغذیه شیر هستند تا بیشترین رشد با توجیه اقتصادی برای گوساله فراهم شود. هدف این پژوهش مقایسه دو الگوی مصرف معمول (4 کیلوگرم در روز) و مصرف آزاد شیر برعملکرد، رشد اسکلتی و متابولیت‌های خونی گوساله‌های ماده شیرخوار بود. مواد و روش‌ها: تعداد 30 راس گوساله ماده هلشتاین با میانگین وزن 2.2 ± 42.7 کیلوگرم در قالب یک طرح کاملا تصادفی به دو تیمار اختصاص داده شدند. تیمارهای آزمایشی شامل مصرف معمول شیر (4 کیلوگرم در روز) و مصرف آزاد شیر بود. آزمایش شامل 2 مرحله پیش از شیرگیری (روز 1 تا 60) و پس از شیرگیری (روز 61 تا 120) بود. در هر دو گروه، شیر در دو نوبت صبح و عصر تغذیه ‌شد. گوساله‌ها در کل دوره آزمایش به صورت آزاد به جیره آغازین و آب دسترسی داشتند. مصرف جیره آغازین به صورت روزانه و افزایش وزن به صورت هفتگی و شاخص‌های اسکلتی شامل طول بدن، ارتفاع جدوگاه و فاصله استخوان پین در دو و چهار ماهگی اندازه‌گیری شد. متابولیت‌های خون شامل گلوکز، پروتئین کل، تری‌گلیسیرید و کلسترول در در 30 و60 روزگی اندازهگیری‌ شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد در گوساله‌های تیمار مصرف آزاد شیر، مصرف جیره آغازین در دوره پیش از شیرگیری کمتر (p<0.01) اما در دوره پس از شیرگیری و کل دوره آزمایش (روز 1 تا 120 پس از تولد) بیشتر از گوساله‌های تیمار مصرف معمول شیر بود (p<0.01). در گوساله‌های تیمار مصرف آزاد شیر افزایش وزن روزانه در پیش از شیرگیری و کل دوره آزمایش بیشتر ولی در دوره پس از شیرگیری کمتر از گوساله‌های تیمار مصرف معمول شیر بود (p<0.01). در گوساله‌های تیمار مصرف آزاد شیر، بازده استفاده از خوراک در دوره پیش از شیرگیری بیشتر(0.05=p) و در دوره پس از شیرگیری کمتر (p<0.01) از گوساله‌های تیمار مصرف معمول شیر بود ولی در کل دوره تحت تاثیر مصرف شیر قرار نگرفت (p>0/05). وزن بدن گوساله‌های تیمار مصرف آزاد شیر در مقایسه با تیمار مصرف معمول شیر در دوره پیش از شیرگیری، پس از شیرگیری و در پایان آزمایش بیشتر بود (p<0.01). گوساله‌هایی که شیر را به صورت آزاد دریافت کردند در مقایسه با گوساله‌های مصرف معمول شیر در پایان شیرگیری و پایان دوره طول بدن بیشتری داشتند (p<0/05). غلظت گلوکز و کلسترول پلاسمای گوساله‌های تیمارمصرف آزاد شیر در مقایسه با گوساله‌های تیمار مصرف معمول شیر در30 روزگی بیشتر بود (p<0/05). غلظت پروتئین کل و تری‌گلیسیرید سرم گوساله‌ها تحت تاثیر الگوی مصرف شیر قرار نگرفت (p>0/05). نتیجه‌گیری: در مجموع، نتایج تحقیق نشان داد که الگوی ارایه شیر به صورت آزاد در مقایسه با الگوی ارایه معمول شیر باعث بهبود عملکرد گوساله‌های ماده شیرخوار شد.