اثرات استفاده از گندم عمل‌آوری شده به روش‌های مختلف بر عملکرد رشد و قابلیت هضم مواد مغذی در بره‌های پرواری

سابقه و هدف: گندم یکی از محصولات غالب کشت در ایران می‌باشد که می‌تواند در تغذیه دام مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از اوره به عنوان منبع ازت و در ترکیب با هیدروکسیدسدیم و فرمالدئید می‌تواند به صورت آهسته رهش مورد استفاده میکروارگانیسم‌ها قرار گیرد. از طرفی فرآوری‌های مختلف فیزیکی می‌تواند بر تجزیه‌پذیری مواد مغذی آن در شکمبه و همچنین قابلیت هضم آنها در قسمت‌های بعدی شکمبه اثر گذار باشد. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی اثرات فرآوری‌های مختلف گندم بر ترکیبات شیمیایی، عملکرد رشد و قابلیت هضم در تغذیه بره‌های پرواری می‌باشد. مواد و روش‌ها: تعداد 30 راس بره نر نژاد افشاری با میانگین وزن اولیه 3±31/21 کیلوگرم مورد استفاده قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار شامل: 1 جیره شاهد: گندم کامل، 2گندم آسیاب شده، 3گندم عمل‌آوری شده با اوره و هیدروکسیدسدیم و آسیاب شده، 4گندم عمل‌آوری شده با اوره و فرمالدئید و آسیاب شده ، 5گندم عمل‌آوری شده با اوره و هیدروکسیدسدیم و پلت شده و 6گندم عمل‌آوری شده با اوره و فرمالدئید و پلت شده انجام گرفت. به هر تیمار 5 راس بره پرواری تعلق گرفت. 14 روز عادت پذیری و 84 روز دوره آزمایشی برای دام‌ها در نظر گرفته شد. از روز 80 از جیره‌های آزمایشی و مدفوع نمونه‌گیری شد و قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی با روش خاکستر نامحلول در اسید اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: نتایج آزمایش نشان می‌دهد که عمل‌آوری‌های فیزیکیشیمیایی گندم به شکل معنی‌داری منجر به افزایش وزن روزانه بیشتر نسبت به تیمار بدون عمل‌آوری شد (p<0/05). همچنین تیمار پنجم (اوره+هیدروکسیدسدیم+پلت شده) به شکل معنی‌داری نسبت به تیمارهای اول (بدون عمل‌آوری) و تیمار دوم (آسیاب شده) افزایش وزن روزانه بالاتری نشان داد (p<0/05). از سویی نتایج نشان داد که عمل‌آوری فیزیکیشیمیایی منجر به وزن‌گیری بالاتری در انتهای دوره نسبت به تیمار بدون عمل‌آوری و تیمار به تنهایی آسیاب شده، می‌شود (p<0/05). نتایج حاصل از عمل‌آوری‌های فیزیکیشیمیایی گندم حاکی از عدم تاثیر معنی‌دار بر روی متوسط مصرف خوراک روزانه می‌باشد (p>0/05). نتایج در رابطه با ضریب تبدیل غذایی مشابه با افزایش وزن روزانه می‌باشد و نشان می‌دهد که فرآوری‌های فیزیکیشیمیایی منجر به بهبود ضریب تبدیل غذایی نسبت به تیمار بدون عمل‌آوری شد (p<0/05) و در پایان دوره‌ی پروار تیمارهای پنجم (اوره+هیدروکسیدسدیم+پلت شده) و ششم(اوره + فرمالدئید + پلت شده) کمترین ضریب تبدیل غذایی را به خود اختصاص دادند. عمل‌آوری های فیزیکیشیمیایی به شکل معنی‌داری سبب بهبود قابلیت هضم ماده خشک، فیبر نامحلول در شوینده‌ی خنثی، فیبر نامحلول در شوینده‌ی اسیدی و نشاسته دانه گندم شد (p<0/05) در عین حال تاثیر معنی‌داری بر قابلیت هضم ماده آلی و پروتئین خام این دانه غله نداشت (p>0/05). نتیجه‌گیری: نتایج این آزمایش نشان می‌دهد که با توجه به تاثیر مثبت عمل‌آوری گندم بر عملکرد رشد و قابلیت هضم مواد مغذی، با روش‌های مناسب فرآوری می‌توان به شکل موثرتر و با بازده بالاتر از گندم به عنوان منبع تامین کننده انرژی خوراک در تغذیه نشخوارکنندگان استفاده نمود.