اثرات رقیق‌کننده‌ها‌ی مختلف و سطوح مختلف قند تره‌هالوز بر کیفیت منی قوچ دالاق در شرایط انجماد

سابقه و هدف: در تلقیح مصنوعی حیوانات مزرعه‌ای معمولا از اسپرم منجمد استفاده می‌شود. یکی از روش‌های مهم جهت حفظ و نگهداری ذخایر ژنتیکی انجماد اسپرم است که به عنوان یکی از روش‌های کمک باروری می‌تواند سبب حفظ کیفیت اسپرم شود. از ابتدای بکارگیری تکنیک تلقیح مصنوعی، رقیق‌کننده‌های مختلفی جهت حفظ و نگهداری منی در شرایط مایع و منجمد استفاده شده است. ترکیب و ماهیت رقیق‌کننده‌ها از اهمیت زیادی در زنده‌مانی اسپرم برخوردارند. بدین منظور هدف از این پژوهش بررسی اثرات رقیق‌کننده‌های شیر، تریسزرده تخم‌مرغ و تریسزرده تخم بوقلمون و سطوح مختلف قند تره‌هالوز (صفر، 80، 100 و 120 میلی‌مولار) بر کیفیت منی قوچ دالاق پس از فرآیند انجمادیخ‌گشایی بود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش نمونه‌های منی از چهار راس قوچ دالاق 2 تا 3 ساله با استفاده از مهبل مصنوعی جمع‌آوری گردید. سپس نمونه‌ها در رقیق‌کننده‌های مختلف، رقیق‌سازی شدند و تیمارهای مختلف قند تره‌هالوز را دریافت نمودند. نمونه‌های منی وارد پایوت‌های 5/ 0 میلی‌‌لیتری شدند و به مدت 150 دقیقه در دمای 4 درجه سانتی‌گراد خنک شدند و سپس در نیتروژون مایع منجمد گردیدند. پایوت‌های منجمد شده برای ذخیره‌سازی به تانک حاوی ازت منتقل شدند. پس از یخ‌گشایی فراسنجه‌های‌ کیفی اسپرماتوزوآ ﺷﺎﻣﻞ درﺻﺪ تحرک اسپرم، زنده‌مانی، سلامت غشاء و اسپرم طبیعی ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. این آزمایش به صورت فاکتوریل 3×4 با استفاده از طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها شامل سطوح مختلف قند تره‌هالوز (صفر، 80، 100 و 120 میلی‌مولار) و رقیق‌کننده‌های مختلف (شیر، تریسزرده تخم‌مرغ و تریسزرده تخم بوقلمون) بودند. داده‌های به دست آمده از این پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری sas (مدل 1/ 9) با رویه anova مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مقایسه میانگین داده‌ها توسط آزمون توکی در سطح خطای 1 درصد انجام شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که تاثیر سطوح مختلف قند تره‌هالوز بر درصد تحرک اسپرم، زنده‌مانی، سلامت غشاء و اسپرم طبیعی معنی‌دار بود (01/ 0>p). بیشترین تحرک اسپرم (59/ 1±33/ 42 درصد)، زنده‌مانی (61/ 1±73/ 68 درصد)، سلامت غشاء (35/ 1±06/ 66 درصد) و اسپرم طبیعی (25/ 1±66/ 79 درصد) در سطح 120 میلی‌مولار قند تره‌هالوز بدست آمد. تاثیر رقیق‌کننده‌ها نیز بر درصد تحرک اسپرم، زنده‌مانی، سلامت غشاء و اسپرم طبیعی معنی‌دار بود (01/ 0>p). بیشترین تحرک اسپرم (38/ 1±50/ 42 درصد)، زنده‌مانی (39/ 1±25/ 71 درصد)، سلامت غشاء (17/ 1±30/ 53 درصد) و اسپرم طبیعی (08/ 1±85/ 73 درصد) در رقیق‌کننده تریسزرده تخم بوقلمون بدست آمد. نتیجه‌گیری: در کل، با در نظر گرفتن همه شاخص‌های ارزیابی شده در رقیق‌سازی منی قوچ دالاق، افزودن 120 میلی‌مولار قند ترهالوز در رقیق‌کننده تریسزرده تخم بوقلمون پاسخ بهتری نسبت به دیگر تیمارها پس از فرآیند انجمادیخ‌گشایی نشان داد.