بازتولید نابرابری در دسترسی به آموزش عالی پیامد سیاست بومی گزینی

دسترسی به آموزش عالی در بیشتر کشورها به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است اما این فرصت‌ها در بسیاری از موارد به‌طور مساوی بین گروه‌های مختلف توزیع نشده است. هدف‌ پژوهش حاضر، تحلیل پیامدهای سیاست بومی‌گزینی در کنکور سراسری و نقش آن در بازتولید نابرابری دسترسی عادلانه به فرصت‌های آموزشی است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. داده‌های پژوهش مبتنی بر آمارهایی است که سازمان‌های مرتبط با جمعیت و پذیرش‌دانشجو جمع‌آوری و منتشر کرده است که با روش تحلیل ثانویه، تحلیل شده است. در این روش، داده‌های از آمار و اطلاعات منتشرشده توسط سازمان‌های مرتبط با موضوع جمع‌آوری شدند و بر اساس اهداف تحقیق مجدداً مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که سیاست بومی‌گزینی در افزایش احتمال دسترسی استان‌های محروم ناموفق بوده و استان‌هایی که در طول 5 سال مطالعه این تحقیق، بیشترین و کمترین شانس دسترسی را داشتند، بدون تغییر جایگاه خود را حفظ کرده‌اند. همچنین در بسیاری از استان‌ها، سطح علمی داوطلبان عامل تعیین‌کننده‌ای در پذیرش آن‌ها نیست. در کنکور سراسری سال 1395 رتبه علمی داوطلبان استان کردستان و استان گیلان به‌ترتیب 10 و 22 است و رتبه آنها در پذیرش نهایی به‌ترتیب به 27 و6 تغییر یافته است. سرانجام، سیاست بومی‌گزینی در سه رشته پرطرفدار پزشکی در کنکور سراسری 1401 ‌نه‌تنها منجر به توزیع عادلانه فرصت‌ها نشده است بلکه نابرابری را به‌طور قابل‌توجهی بازتولید کرده است چنان‌چه در برخی موارد، احتمال پذیرش داوطلبان بومی در استان‌های خود، هشت برابر داوطلبان بومی استان های دیگر است.

indigenous selection policy: reproduction of inequality in access to higher education

although access to higher education has increased significantly in most countries, these opportunities have not been equally distributed among different groups in many cases. the current research intended to analyze how indigenous selection in national entrance exams reproduces inequality in access to higher education. the research method was descriptive analytical. the research data was based on the statistics collected and published by the organizations related to the population or student admission, which were analyzed by the secondary analysis method. the findings indicated that the policy of indigenous selection was unsuccessful in increasing the access chances of deprived provinces. the provinces with the highest and the lowest access chances maintained their position without any changes during the 5 year study period in the present research. in addition, in many provinces, the academic level of candidates was not a determining factor in their acceptance; in the national entrance exam of 2016, kurdistan and gilan provinces candidates’ academic ranks were 10 and 22 while their ranks in the final admission changed to 27 and 6, respectively. finally, the indigenous selection policy in the three most popular fields of medicine did not lead to a fair distribution of opportunity but reproduced inequality significantly. in some cases, the acceptance chance of indigenous candidates in their provinces was eight times that of the indigenous candidates of other provinces.