تبیین اثر تحصیلات بر میزان مشارکت شهروندی (نمونه‌های مطالعاتی: محله‌های آبشار و همت‌آباد اصفهان)

در دهه‌های اخیر، پارادایم غالب در برنامه‌ریزی شهری، از برنامه‌ریزی برای مردم به سوی برنامه‌ریزی با مردم و حتی توسط مردم حرکت کرده و مفهوم مشارکت شهروندی اهمیت فزاینده‌ای یافته است. از‌این‌رو بسیاری از کشورها از آموزش‌های رسمی در مدرسه و دانشگاه برای نهادینه‌سازی مهارت‌هایی که منجر به افزایش مشارکت شهروندی در جامعه می‌شود، بهره جسته‌اند. به منظور تبیین اثربخشی این گونه آموزش‌ها در ایران، مقالۀ حاضر تلاش دارد تا به این پرسش بپردازد که «آیا بالا بودن سطح تحصیلات (بهره‌مندی بیشتر از آموزش‌های رسمی) موجب افزایش مشارکت شهروندی خواهد شد؟». فرضیۀ مقاله این است که افراد با تحصیلات بالاتر، مشارکت بیشتری در امور شهری دارند. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی و به لحاظ هدف، کاربردی است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، محلات همت‌آباد و آبشار اصفهان که در مجاورت یکدیگر قرار دارند اما از نظر سطح تحصیلات ساکنان با یکدیگر تفاوت جدی دارند، به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. همچنین برای دستیابی به اطلاعات تکمیلی از ابزار پرسش‌نامه استفاده شده است. جامعۀ آماری این پژوهش نیز با استفاده از فرمول کوکران و با ضریب خطای 5%، برای محلۀ آبشار 372 و محلۀ همت‌آباد 374 نفر انتخاب شد و برای تحلیل اطلاعات نیز ضریب همبستگی اسپیرمن، رگرسیون خطی و آزمون یومن‌ویتنی مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهد که میان تحصیلات و مشارکت شهروندی ارتباط معناداری وجود ندارد و به عبارتی فرضیۀ مقاله رد می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت، آموزش‌های رسمی اثربخشی کافی در افزایش میزان مشارکت شهروندان نداشته و از این جهت مورد نقد است.

explaining the effect of education on citizen participation (case study: abshar and hemmatabad neighborhoods of isfahan)

in recent decades, the dominant paradigm in urban planning has shifted from planning for the people to planning with the people and even by the people, and the concept of citizen participation has become increasingly important. thus, many countries have used formal school and university education to institutionalize skills that lead to increased citizen participation in society. in order to explain the effectiveness of such trainings in iran, the present article attempted to address the question: &will a high level of education (greater benefit from formal trainings) increase citizen participation?&. the hypothesis of the article was that people with higher education had greater involvement in urban affairs. the present study was descriptive-analytical in nature and applied in terms of purpose. in order to achieve the objectives of the research, hemmatabad and abshar neighborhoods of isfahan, which are adjacent to each other but have significant differences in terms of education of residents, were comparatively studied. a questionnaire was also used to obtain additional information. the statistical population of this study was selected using cochran’s formula with an error coefficient of 5% for abshar neighborhood with 372 residents and hemmatabad neighborhood of 374 residents. for data analysis, spearman’s correlation coefficient, linear regression and mann-whitney test were used. the findings showed that there was no significant relationship between education and citizen participation. in other words, the article hypothesis was rejected. as a result, it can be said that formal trainings are not sufficiently effective in increasing citizen participation and are therefore criticized.