تعاملات علمی بین‌المللی، پیشران دیپلماسی علم و فناوری

دیپلماسی علم و فناوری، با هدف درک بهتر و تقویت ارتباطات بین علم و فناوری و در راستای فعالیت های بین المللی، برای غلبه بر مشکلات ملی و بین المللی مورد توجه جدی قرار گرفته است. یکی از عوامل اصلی موفقیت در دیپلماسی علم و فناوری، همکاریهای علمی بین المللی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که میتوان متغیرهای شناسایی شده را در چهار مقوله کلی ساختاری، ملی، زیرساختی و بین المللی قرار داد. در بعد ساختاری، می‌توان به همکاریهای علمی بین‌المللی، تبادلات علمی استاد و دانشجو، آموزش و توجه به هنجارهای بین المللی، تسهیل روادید برای همکاری‌های علمی، تدوین ضوابطی در راستای انتشار نتایج مطالعات بین‌المللی، فرصت‌های مطالعاتی و ... اشاره کرد. در بعد ملی، نقش‌آفرینان حوزه دیپلماسی مانند دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، مراکز دانش‌بنیان، مراکز رشد، پارک‌های علم و فناوری و شوراهای سیاست‌گذاری در حوزه سیاست خارجی و علم و فناوری مورد توجه است. در بعد زیرساختی، مسائل مالی و حمایت مادی و معنوی از دپیلماسی علم و فناوری، توسعه ارتباطات مجازی، تقویت زیرساخت‌های آموزش مجازی و در بعد بین المللی نیز نمایشگاه‌های علم و فناوری، بین‌المللی‌سازی آموزش و استفاده از چهره‌های بین‌المللی قرار داد. تعاملات علمی و مسائل مرتبط با آن، نقش مهمی در توسعه دیپلماسی علم و فناوری دارد. البته علم به وجودآورنده نوعی دیپلماسی است که نیازمند همکاری های نزدیک میان ملت ها، نخبگان،دانشگاه ها و مراکز علمی، سازمان های دولتی و غیر دولتی در کشورهای مختلف است. پیشنهاد می‌گردد اقدامات و امکانات لازم به منظور تسهیل مراودات و تعاملات علمی توسط سیاست گذاران این حوزه مورد توجه قرار گیرد تا حرکت علمی کشور در مسیر خود ادامه یافته و از پتانسیل علمی کشور استفاده مطلوب و اثرگذار در جامعه شود.

International scientific cooperation as a driver for Science and technology diplomacy

AbstractScience and Technology Diplomacy (STD) aiming at better understanding and enhancing relations among science and technology for international affairs for coping national and international challenges has been considered seriously in recent decades. One of the most important factors in STD is international scientific collaboration. Analyzing the literature review showed that these elements has been categorized in four groups including infrastructural, national, and international factors. In structural group, international scientific collaborations, academic exchange of students and professors, education, financial aids and copyrights, developing virtual communications and educational infrastructures and focusing on international norms. Facilitating visa for scientific cooperation’s, compiling related regulations in order to publish international researches, Sabbatical Leave and etc. In national level, diplomacy stakeholders like universities and research centers, knowledge base enterprises, incubators, science and technology parks and policy making councils in diplomacy and science and technology related issues are the most important factors. In international group, science and technology exhibitions, internationalization of education, and using people with international figures are the most important indicators. Scientific collaborations and related issues play an important role in enhancing STD. Of course, science creates a kind of diplomacy that requires close cooperation between nations, elites, universities and scientific centers, governmental and nongovernmental organizations in different countries. It is necessary to be considered facilities and initiative in to promote scientific collaboration by policymakers and stakeholders in order to accelerate scientific movement and using scientific potentials effectively.