پهنه‌بندی طولی رودخانه بر اساس حضور ماهیان (مطالعه موردی: رودخانه جاجرود)

خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی رودخانه ها به تدریج از بالادست به سمت پایین دست رودخانه تغییر می کند و یکی از پیامدهای آشکار آن ایجاد بازه های محدود و مشخصی در طول رودخانه برای زیستن گونه های ماهیان می گردد. در این پژوهش رودخانه جاجرود با روش طبقه بندی هیوت، از سرشاخه های بالادست به سمت پایین دست پیمایش و نمونه برداری گردید. در این مطالعه 783 قطعه ماهی صید شدند که متعلق به 3 خانواده و 8 جنس و 10 گونه بودند. خانواده کپورماهیان با 54.4 درصد و آزاد ماهیان با 4.3 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین درصد از گونه های بومی را تشکیل می دادند. نتایج نشان دهنده وجود سه پهنه (zone) عمده و کلان آزاد ماهیان، کپورماهیان و کپورماهیان مصبی از پهنه های چهارگانه طبقه بندی هیوت است. بعلاوه، چهار پهنه محلی متمایز در امتداد رودخانه بر اساس حضور گونه ماهیان قابل تشخیص بود. پهنه آزاد ماهیان با طول کمتر از 10 کیلومتر حائز اهمیت حفاظتی و تدابیر مدیریتی است. این پژوهش بازه های طولی رودخانه را دارای نشانی کرده که به انجام پژوهش های اکولوژیکی آتی در این رودخانه کمک خواهد کرد و می تواند سرآغازی برای بکارگیری این روش در سایر رودخانه های ایران و شناسایی پهنه های طولی و الگوی پراکنش ماهیان آن باشد.

longitudinal zonation of the river based on the presence of fish species (case study: jajroud river)

the physical, chemical and biological characteristics of rivers are gradually changed from upstream to downstream of the river, and one of the obvious consequences of these changes is the creation of limited and specific reaches along the river for fish species. in the present survey, the jajroud river was sampled and surveyed from the upstream tributaries to downstream using the huet classification method. in this study, 783 specimens of fish belonging to 3 families, 8 genus and 10 species were caught. the cyprinidae with 54.4% and salmonidae with 4.3% were the highest and the lowest percentages of native species, respectively. the results showed three major zones from four zones of the huet’s classification including trout, barbel, and bream. in addition, four distinct local zones were recognized along the river based on the presence of fish species. the trout zone with a length of less than 10 km and is of important conservation and management measures. this research addresses the longitudinal reaches of the jajroud river that helps to conduct future ecological research in this river and also could  be an onset of using this method in other rivers in iran to identify the longitudinal zones and the distribution pattern of fish fauna.