بوم‌پایش برخی گونه‌های ماهیان گل‌خورک سواحل جزرو مدی بندرعباس با بهره‌گیری از شاخص نوین بافت‌شناسی اپیدرم

جانداران آبزی به‌واسطه سازگاری های فیزیولوژیکی و ریخت‌شناسی به استرس‌های محیطی پاسخ می‌دهند. ماهیان کف‌زی نظیر گل‌خورک اغلب به‌ عنوان شاخص‌ زیستی یا گونه‌های نگهبان زیست‌بوم‌های آبی جنگل های حرا و پهنه‌های گلی و جزر‌ومدی معرفی می‌شوند. در پژوهش حاضر، طی نمونه‌برداری از سه منطقه ساحلی بندرعباس (خورآبی، خواجه عطاء و خور سورو) در فصل بهار، سه گونه ماهی گل خورک با نام های periophthalmous waltoni boleophthalmus dussumeri, و scartelaos tenuis شناسایی شدند. مطالعات بافت‌شناسی در این ماهیان بنابر رویکرد رنگ‌آمیزی عمومی (روش هماتوکسیلین ائوزین) و اختصاصی (پریودیک اسید شیف (pas) آلسین بلو (ab))‌ بر اپیدرم پوست متمرکز گردید. نتایج نشان داد که اپیدرم ضخیم از ویژگی های مشترک در هر سه گونه ماهی گل خورک بوده و عموماً ناشی از تورم سلول‌های میانی پوست، توسعه عروق مویرگی درون اپیتلیالی و برآمدگی های پوستی (به‌جز گونه (p. waltoni است. سلول‌های موکوسی تنها در دو گونه b. dussumeri و s. tenuis مشاهده شد. در گونه p. waltoni که ساکن نواحی فراجزرومدی است به جز باله ها، سراسر بدن پوشیده از فلس بوده ولی در گونه پائین جزرومدی b. dussumeri، فلس ها محدود به ناحیه بالاسر، پشتی، سینه ای و ساقه دمی بوده است و در سطح پوست گونه بین جزرومدی s. tenuis، هیچ گونه فلسی مشاهده نگردید. این نتایج نشان‌دهنده الگویی از اختصاصات گونه‌ای ماهیان گل‌خورک در تمایز زیستگاه‌های جزرومدی، مبتنی بر تظاهرات اپیدرمی فلس‌ها به ‌عنوان یک شاخص بوم بافت‌شناسی است.

Ecological monitoring of inter-tidal mudskipper fish of the Bandar Abbas coasts by using the novel epidermal histological index

Aquatic organisms respond to environmental stresses through physiological and morphological adaptations. Accordingly, benthic fish such as the Mudskippers are often referred as bioindicators or sentinel species of aquatic ecosystems such as mangrove forests and mudflats. In the present study, during sampling from three coastal areas of Bandar Abbas (Khorabi, Khajeh Ata and Soro estuary), three species of mudskippers, Periophthalmous waltoni, Boleophthalmus dussumeri and Scartelaos tenuis were identified. Histological studies in mudskippers have focused on the epidermis of the skin by using general staining (hematoxylineosin method) and specific staining (periodic acidSchiff (PAS)Alcian Blue (AB))‌ approach. The results showed that the thick epidermis is a common feature of the epidermis in all three species of mudskippers and is generally due to layers of the voluminous swollen cells of the skin, development of blood capillary within the epithelium and dermal bulges (except P. waltoni). Mucosal cells were only observed in B. dussumeri and S. tenuis. In P. waltoni, which lived mainly in semiarid supratidal zone, except for the fins, the whole body is covered with scales, but in the subtidal species of B. dussumeri, the scales are limited to the upper and dorsal, thoracic and caudal stems, and on the skin surface of the intertidal species of S. tenuis, no scales were observed. The results showed speciesspecific patterns of mudskippers tidal habitat differentiation, based on the epidermal scales as histological ecological indicator.