مطلوبیت یا توانایی پرداخت؟ نظریه مالیاتی مدرسی به‌مثابه سنتزی تحلیلی و رهیافت هایی برای اقتصاد اسلامی

تاکنون تفاسیر متفاوتی از نظریه مالیاتی مدرسی شده است که برخی از آن‌ها بر اتخاذ رویکرد مطلوبیت و برخی دیگر بر اتخاذ رویکرد توانایی پرداخت توسط متفکرین مدرسی تاکید دارد. بااین‌وجود به نظر می‌رسد که هیچ‌یک از این تفاسیر نتوانسته‌اند نظریه مالیاتی مدرسی را در یک ارزیابی جامع و با بررسی تمامی زوایای نظریه، موردتوجه قرار دهند. بر این اساس این مطالعه در تلاش است تا با استفاده از روش کتابخانه ای- تحلیلی و با رویکردی پدیدارشناسانه به ارزیابی مجدد نظریه مالیاتی مدرسی و ارائه تفسیری جدید از این نظریه پرداخته و رویکرد سومی را در کنار دکترین‌های رایج مالیاتی معرفی نماید. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که ریشه اصلی در تعارض تفاسیر موجود پیرامون نظریه مالیاتی مدرسی به فهم واحد تحلیل جامعه در تحلیل مدرسی از مقوله مالیات‌ها بازمی‌گردد. بر این اساس می‌توان نظریه مالیاتی مدرسی را سنتزی تحلیلی میان رویکردهای کلاسیک مالیات ستانی ارزیابی نمود. از منظر ایشان مالیات در یک نگرش منفعت‌گرایانه قراردادی ضمنی میان جامعه و حکومت است و تا زمانی که حکومت‌ها در راستای منافع عمومی تلاش نمایند، جامعه نیز مکلف به تامین مالی حکومت خواهد بود. اما سهم هر یک از اعضای جامعه از این پرداخت عمومی یکسان نیست. توانایی پرداخت سهم هر یک از افراد جامعه را مشخص می‌کند. در نهایت نیز، ضرورت بکارگیری مقاصدالشریعه همچون رویکرد غایتنگری مدرسی در موضوع شناسی پدیده های جدید و همچنین تاکید بر تفکیک واحد تحلیل فرد و جامعه در تحلیل پدیده های اقتصادی از جمله رهیافت های این پژوهش برای اقتصاد اسلامی است.

utility or ability to pay? scholastic tax theory as an analytical synthesis and its implications for islamic economics

so far, different interpretations of scholastic tax theory have been made. some of them emphasized the adoption of utility approach and others emphasized the adoption of the ability to pay approach by scholastic thinkers. however, it seems that none of these interpretations have been able to address the scholastic tax theory in a comprehensive assessment by examining all angles of the theory. accordingly, this study seeks to resolve the apparent conflicts by re-evaluating the scholastic tax theory and presenting a new interpretation of this theory. our findings reveals that the main root of conflict goes back to the understanding of the society as an analytical unit of tax theory. as a result, the scholastic tax theory can be evaluated as an analytical synthesis between the classical approaches of taxation. accordingly, taxation in a utilitarian attitude is an implicit contract between society and the government, and as long as governments pay attention to the common goods, society will be obliged to finance the government. but the share of each member of the community in this public payment is not the same. in this regard the ability to pay approach determines the share of each member of society.