ممنوعیت بهره به‌مثابه حکمت شارع در راستای جلوگیری از کنش متقابل سفته‌باز و بانک در ایجاد ادواری پدیده «ازجادررفتگی سنجه ارزش»

جوامع اقتصادی همواره متعاقب بحران‌های مالی و بانکی تکرارشونده، تعمیق نابرابری‌ها را تجربه کرده و خواهند کرد. سوال مشخص پژوهش حاضر آن است که کدام عوامل باعث می‌شوند معیار محاسبه ارزش، در خلال بحران‌ها، نوبه‌نو دچار ازجادررفتگی شود و در ادامه، طی چه روندی، مجدداً سنجه ارزش، در محیط اقتصاد، استقرار جدید پیدا می‌کند. برای پاسخ به سوال فوق، روش کتابخانه‌ای و اسنادی مورد استفاده قرار گرفته و برای تبیین مفهوم سنجه ارزش، به آراء علامه طباطبایی مراجعه شده است. نتیجه پژوهش آن است که خلق منعطف اعتبار توسط نهاد بانک، ازیک‌طرف و به‌خودارجاعی سفته‌بازی از طرف دیگر، به‌صورت توامان منجر به بروز گاه‌به‌گاه بحران‌های پولی می‌شوند. متعاقب بروز هر بحران پولی، تنها می‌توان گفت که فهم اولیه و مشترک کنشگران از سنجه محو و نابود شده و در حقیقت، انقلابی در فهم کنشگران از سنجه رخ داده است به‌طوری‌که امکان نمایش میزان تغییر کلی در سنجه از طریق یک کمیت مشخص، قابل کشف و قابل محاسبه اساساً منتفی است. در این شرایط، سنجه که تا پیش‌ازاین، یک موجودیت عینی بوده اکنون به یک موجودیت ذهنی تبدیل می‌شود. متعاقب ازجا دررفتن سنجه و ناپدید شدن فهم مشترک کنشگران از آن، بلافاصله مکانیسم‌هایی خودتقویت‌گر به کار می‌افتند که نتیجه حتمی آنها عبارت‌اند از: 1. افزایش ذاتی نابرابری‌ها 2. تفوق روزافزون بخش مالی بر بخش حقیقی اقتصاد.

prohibition of interest as the wisdom of the shar’e in order to prevent the interaction of the speculator and the bank in creating a periodic phenomenon of dislocation of the measure of value

economic societies have always experienced and will continue to experience deepening inequalities in the wake of repeated financial and banking crises. the specific question of the present study is which factors cause the metric of value to be dislocated during crises, and then, in what process, the value metric is re-established in the economic environment. to answer the above question, the library and documentary method has been used and to explain the concept of value metric, allamah tabatabaee’s views have been referred to. the result of the research is that the flexible creation of credit by the bank, on the one hand, and the self-referentiality of speculation, on the other hand, lead to the occasional occurrence of monetary crises. following each monetary crisis, we can only say that the initial and common understanding of the actors of metric has disappeared and in fact, there has been a revolution in the actors’ understanding of the metric, so that the possibility to show the overall change in the metric through a definite, detectable, and measurable quantity is essentially eliminated. under these circumstances, the metric, which was previously an objective being, now becomes a subjective being. following the dislocation of the metric and the disappearance of the common understanding of the actors, self-reinforcing mechanisms will immediately start working and the inevitable result of which are: 1. intrinsic increase of inequalities 2. increasing dominance of the financial sector over the real sector of the economy.