تحلیل سفارش‌های پنهان در معاملات سهام براساس قاعده ممنوعیت غرر در فقه اسلامی

امروزه حجم نقدینگی پنهان در بازار‌های مالی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده و مورد توجه سرمایه‌گذاران، اقتصاددانان و سیاست‌گذاران بازار قرار گرفته است. سفارشات پنهان بعنوان یکی از پرکاربرد‌ترین خدمات بازار‌های سهام، نقش قابل توجهی در تعیین عمق بازار و جهت دهی آن ایفا می‌کنند. امروزه پژوهشهای بسیاری در رابطه با این مکانیسم و تاثیر آن در جهت‌گیری قیمت‌ها، رفتار معامله‌گران و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری صورت گرفته است؛ با این حال تاکنون پژوهشی با رویکرد فقهی در رابطه با موضوع سفارشات پنهان انجام نشده‌است. سوال اساسی پژوهش حاضر این است کهآیا سفارشات پنهان موجب غرری شدن معاملات سهام می‌شود؟ . برای پاسخ به این مسئله پژوهشگران با اتخاذ یک سیر استدلالی پنج‌مرحله‌ای مبتنی بر استراتژی پژوهش کیفی عمومی ابتدا به توصیف مفهوم سفارشات پنهان بر اساس منابع متعارف پرداخته‌ و سپس به تحلیل و تطبیقِ قاعده‌ی ممنوعیت غرر بر سفارشات پنهان بعنوان یک مسئله‌ی مستحدثه می‌پردازند. پژوهش صورت گرفته تطبیق و یا عدم تطبیق قاعده‌ی ممنوعیت غرر بر سفارشات پنهان را بعنوان یک حکم اولیه مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. سپس نتایج حاصل با روش گروه کانونی در معرض تحلیل و نقد صاحب‌نظران حوزه فقه مالی قرارخواهدگرفت. نتیجه پژوهش اینکه غرری بودن معاملاتِ مبتنی بر سفارشات پنهان به اعتباراتی چون غرری بودن شرایط مهم معامله و ارزش مبیع(قیمت سهام) محرز می‌شود.

analyzing hidden orders in stock markets according to the prohibition of gharar in islamic jurisprudence

in recent years, the proliferation of hidden liquidity in financial markets has increased dramatically and shifted to the center of regulatory debates and market micro-structure panels. yet investors, scientists and policy makers are at odds about its implications and the adequate regulatory responses. hidden order as one of the most used services which acts an important role in leading the prices and depth of transactions in stock markets. recent researches related to hidden orders are often about approaching an optimal model, critical analysis & qualitative researches & strategies for best execution. but there isn’t still a particular research to study negative points of hidden order separately vs it’s advantages & there is also no typical research that study islamic principles related to hidden orders. the main question in this research is about legitimacy of having hidden orders in islamic stuck markets: can we use hidden orders in islamic stuck markets based on the rule of prohibition of gharar in islamic jurisprudence? the research strategy is general qualitative which has five stage through the reasoning process. next to describing different aspects of hidden orders, it will be tried to analyze verification of hidden order as a prohibited financial service based on gharar. so both of analytical and descriptive way as two aspect of research purpose would be applied. during the research, the main approach is based on governmental jurisprudence and policy making. at the end, some contrasts with first-stage juridical principles are evident.