بررسی و تحلیل فقهی ساختار صکوک بدون سررسید در بازار سرمایه اسلامی

یکی از نوآوری‌های اخیر بازار جهانی صکوک، معرفی و انتشار صکوک بدون سررسید در کشورهای اسلامی است. این اوراق به‌عنوان یکی از ابزارهای مالی اسلامی ترکیبی، ماهیت‌ بدهی حقوق صاحبان سهام‌ داشته و معمولاً دارای بازدهی منظم و بدون تاریخ سررسید از پیش تعیین‌شده است. بانک‌های اسلامی با هدف مدیریت ریسک خودشان، رعایت رکن اول الزامات کفایت سرمایه بازل 3 و همچنین رعایت الزامات مقرراتی دارایی‌های با نقدشوندگی بالا اقدام به انتشار چنین اوراقی می‌کنند. همچنین دولت و بخش خصوصی نیز می‌توانند برای تامین مالی پروژه‌های خود صکوک بدون سررسید منتشر ‌کنند. هدف از این پژوهش این است که امکان طراحی و انتشار صکوک بدون سررسید را از منظر فقهی تحلیل نماید. این پژوهش از منظر هدف، کاربردی و از منظر ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی محسوب می‌شود. در این پژوهش عدم تعیین سررسید، تاخیر در توزیع سود دوره‌ای، اولویت‌بندی و اختیار بازخرید اوراق مورد تجزیه‌وتحلیل فقهی قرار می‌گیرد. در این پژوهش پس از معرفی صکوک بدون سررسید، بیان ویژگی‌ها و تجربه انتشار آن در کشورهای اسلامی، ‌به روش توصیفی تحلیلی و با تاکید بر تجربه بین‌المللی، به تحلیل فقهی الگوی صکوک بدون سررسید بر اساس عقود مشارکتی پرداخته شده است و نتایج گویای آن است که امکان طراحی صکوک بدون سررسید در قالب عقود مشارکت، مضاربه و وکالت وجود دارد.

A Jurisprudential Analysis of Issuing Perpetual Sukuk in Islamic Capital Market

One of the new innovations in Islamic capital market is the introduction and issuance of perpetual sukuk. As one of the combined Islamic financial instruments, these securities have the nature of debtequity with no predetermined maturity date. Islamic banks tend to issue such securities with the aim of managing their own risk, complying with Tier 1 of Basel III capital adequacy requirements, as well as complying with the requirements of highly liquid assets. Also the government and the special sector tend to finance their projects through perpetual sukuk. The purpose of this study is to examine the possibility of designing and issuing perpetual Sukuk from a shariah perspective. The items studied in jurisprudential analysis are nondetermination of maturity date, delay in payment of periodic profit, prioritization and the redemption option in perpetual sukuk. This study is an applied research in terms of purpose and descriptiveanalytical in terms of nature and method. In this research, after introducing perpetual sukuk, expressing its features and considerations, we analyze this type of sukuk from a jurisprudential point of view. The results indicate that it is possible to design perpetual sukuk in the form of Musharakah, Mudarabah and Wakalah contracts