غفلت از تاب‌آوری اقتصادی و اجتماعی، مخاطره‌ای کلیدی* در اجرای سند الگوی پیشرفت: مطالعه موردی استان خوزستان

یکی از مقوله‌های کلاسیک و کم‌توجه در مباحث اقتصادی مقوله تاب‌آوری است. از طرفی دیگر یکی از غفلت‌های اساسی در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی، عدم توجه به مقوله تاب‌آوری متغیّرهای اقتصادی است. این غفلت زمانی بیشتر می‌شود که متغیّرهای اقتصادی در وضعیت اصطلاحاً «مطلوب» ارزیابی می‌شوند. بنابراین ممکن است متغیّری در وضعیت مناسبی قرار نداشته باشد ولی از منظر شاخص تاب‌آوری خوب باشد و برعکس. این‌که چقدر یک متغیّر (فارغ از وضعیت مناسب و یا نامطلوب) بتواند در مواجهه با بحران‌ها و مشکلات از خود مقاومت و پایداری نشان بدهد؛ چقدر بتواند با شرایط بحران خودش را تطبیق داده و به وضعیت مطلوب برسد؛ هم بعدی از ماهیت متغیّرها و شاخص‌های اقتصادی است که نادیده گرفتن آن می‌تواند یک مخاطره ‌مهم در اجرای سند پیشرفت باشد. لذا، هدف اصلی در این تحقیق طراحی و ارائه یک سیستم به ‌منظور ارزیابی‌ تاب‌آوری خوزستان از منظر شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی و برآورد تاب‌آوری بخش‌های مهم اقتصادی و اجتماعی برای دوره‌ 1395-1370 است. برای این منظور با استفاده از روش mimic و برآوردگر حداکثر راست‌نمایی (ml) و با استفاده از شاخص‌های کلان، خرد، توسعه، اجتماعی و پولی و بانکی وضعیت تاب‌آوری استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان از وضعیت ناهمگن و خطرناک تاب‌آوری در شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی داشت. به طوری که در بسیاری از بخش‌ها وضعیت «بی‌ثبات و بی‌تاب» ارزیابی گردید. بر این اساس، بخش‌های معدن، سپرده سرمایه‌گذاری، تعداد پزشک، تعداد مراکز درمانی خصوصی، تعداد فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی استان، نرخ مشارکت اقتصادی، پرونده‌های مختومه جرائم استان نسبت به کشور، تعداد خودکشی استان نسبت به کشور، تعداد سرقت استان نسبت به کشور، رشد مهاجران ورودی، رشد مهاجران خروجی، نرخ ازدواج به طلاق، تعداد افراد مورد حمایت کمیته امداد استان نسبت به کشور در وضعیت بحرانی قرار گرفته است.

Ignoring SocioEconomic Resilience, is a Threat to Implementation of IslamicIranian Model of Progress: Case Study of Khuzestan Province

Socioeconomic resilience is an important issue in any society and deserves to concentrate on it in all economic planning. However, this very important issue is ignored in almost all socioeconomic plans of Iran during last decades. The risk of such an ignorance is more, when the economic indices are evaluated suitable, while from resilience perspective is not in good condition and vice versa. Thus, having faced a critical condition, it is so important to know how much an economic variable or index can resist.     The purpose of this paper is to design a system of evaluating and estimating the socioeconomic resilience of Khuzestan province in the period of 19912016. To do that, employing MIMIC and maximum likelihood (LM) approach and using micro and macroeconomic variables as well as monetary and banking indices to calculate the resilience of Khuzestan province condition.      The results show that many of socioeconomic indices of Khuzestan province are unstable and inelastic. However, variables such as bank deposits, amount of doctors, private hospitals, ration of suicide amount of Khuzestan to country, migrants to and from province, and the ratio of marriage to divorce are in a very critical condition