مدل تعالی پارک‌های علم و فناوری: مبتنی بر بستر زیست‌بوم نوآوری ایران

پارک‌های علم و فناوری با هدف توسعه اقتصاد دانش‌بنیان شکل گرفتند و نقش پررنگی در زیست بوم نوآوری دارند. در دو دهه اخیر شاهد رشد کمی پارک های علم و فناوری و تاثیرات مثبت آنها بوده‌ایم. هم اکنون با توجه به بلوغ مفهومی و کمی پارکهای علم و فناوری در کشور، نیازمند ارتقاء و توسعه کیفی این بازیگر با اهمیت در زیست بوم نوآوری هستیم. در چشم انداز 1404 سهم قابل توجهی برای اقتصاد دانش بنیان در تولید ناخالص داخلی در نظر گرفته شده است. در حال حاضر این سهم بسیار اندک و کمتر از یک درصد است. هدف اصلی این پژوهش طراحی مدل تعالی پارک های علم و فناوری کشور ایران با هدف توسعه نقش آفرینی شرکت های مستقر در اقتصاد دانش بنیان است. مطالعه پیش رو با استفاده از رویکرد کیفی و با اتکا بر فلسفه تفسیری نمادین به دنبال استخراج چیستی مدل تعالی پارکهای علم و فناوری در کشور ایران است. در این راستا از استراتژی تئوری داده بنیاد به منظور تبیین استقرایی نظریه استفاده شده است. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساخت یافته با 21 نفر از خبرگان دانشگاهی و اجرایی در زیست بوم نوآوری و از طریق نمونه گیری نظری تا رسیدن به نقطه اشباع نظری جمع آوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند که پارکهای علم و فناوری در ایران بیشترین ویژگی های مربوط به نسل اول و دوم پارکها را دارند و در راستای تعالی می بایست به سمت پارکهایی با ویژگی نسل سوم و چهارم (ویژگی هایی مانند بهبود رفاه جوامع محلی، دارا بودن تیم های مدیریت حرفه ای، شکل دهی شهر دانش، مناطق ویژه نوآوری و پارک های دیجیتال) حرکت کنند.

model of excellence of science and technology parks: based on the context of iran’s innovation ecosystem

science and technology parks are established to develop a knowledge-based economy since they play a significant role in developing the ecosystem of innovation. in the last two decades, we are witnessing a quantitative surge of science and technology parks in iran, now, we need to improve and develop the quality of this important player in the ecosystem of innovation. from the perspective of 1404, a significant contribution is considered for the knowledge-based economy in the national gdp. currently, this share is very insignificant; less than one percent. the main goal of this research is to design an excellent model of science and technology parks in iran with the aim of developing the role of companies based in the knowledge-based economy. the present study, using a qualitative approach and relying on symbolic interpretative philosophy, seeks to extract the essence of the excellence model of science and technology parks in iran. in this regard, the grounded theory strategy has been used to explain the theory’s induction. the data was collected through semi-structured interviews with 21 academic and executive experts in the innovation ecosystem and through theoretical sampling until the theoretical saturation point was acheived. the results of the research show that science and technology parks in iran have the most characteristics of the first and second generation parks, and to excel,they should move towards developing the features of the third and fourth generation (features such as improving the welfare of local communities, having professional management teams, shaping the knowledge city, special innovation zones and digital parks).