فرارسی فناورانه در صنعت اکتشاف و تولید نفت با رویکرد یادگیری و توسعه توانمندی‌های فناورانه (بخش ازدیاد برداشت نفت در ایران)

برای اقتصادهای مبتنی بر منابع مانند ایران، مهم‌ترین راه برون رفت از وابستگی به خام فروشی، توسعه فناورانه در صنعت مربوطه است. پژوهش حاضر به بررسی مسیر توسعه و فرارسی فناورانه شرکت‌های اکتشاف و تولید ایرانی با تمرکز بر بخش ازدیاد برداشت نفت پرداخته است. این مسیر با رویکرد انباشت توانمندی‌های فناورانه از طریق انواع یادگیری تجربه بنیاد و پژوهش بنیاد در دو مرحله بررسی شده است. در مرحله اول، ابتدا با درنظرگرفتن ماهیت صنعت ازدیاد برداشت نفت بررسی شد که کدام‌یک از انواع یادگیری در آن کاربرد دارد. سپس، با استفاده از روش تحلیل مضمون و مرور معتبرترین منابع، سه مفهوم یادگیری، توانمندی و فرارسی فناورانه در یک چارچوب واحد تحلیل شدند تا مراحل حرکت از انواع یادگیری تا رسیدن به انواع فرارسی فناورانه مشخص شود. در مرحله دوم، دو شرکت اکتشاف و تولید داخلی مورد مطالعه قرار گرفتند تا سطح توانمندی و الگوی فرارسی دنبال شده توسط آن ها مشخص شود. یافته های پژوهش نشان می‌دهد که شرکت اول الگوی فرارسی دنباله روی مسیر را با انباشت توانمندی سطح عملیاتی از طریق یادگیری تجربه بنیاد در پیش گرفته و شرکت دوم با اضافه‌کردن سازوکار‌های یادگیری پژوهش بنیاد و انباشت توانمندی سطح نوآورانه الگوی فرارسی خلق مسیر را دنبال کرده است.

Technological Catch-up in oil E&P industry with Learning and Technological Capability development approach: EOR sector of Iran

For resourcebased economies like Iran, the  the most important way to end the oildependency era is technological development. Therefore, the present study examines the technological development and catch up trajectory of Iranian E P companies in the field of EOR through experiencebased and researchbased learnings, with the mediating role of technological capabilities. In the first stage, considering the nature of knowledge and technology in EOR industry, it was examined that which mode of learning is more applicable in this industry. Then, by means of Thematic Analysis and through reviewing the most reliable sources, the relationship between modes of learning, types of capabilities, and types of technological catchup were investigated in one framework to determine the technological path from learning to catchup. In the second stage, with a case study of two Iranian E P companies, their catchup stages were studied. The research findings show that the first company has followed the pathfollowing pattern by accumulating operational capability level through experiencebased learning mechanisms, and the second company has followed pathcreating pattern by adding researchbased learning mechanisms and accumulating innovative capability.