ارزیابی، رتبه‌بندی و انتخاب موثرترین طرح‌های پژوهشی در دانشگاه‌ها براساس سیاست‌های پژوهش و فناوری (مطالعه‌ی موردی: دانشگاه صنعتی شیراز)

قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور (1400-1396)، سیاست‌ها و اولویت‌های پژوهش‌ و ‌فناوری کشور (1400-1396) و طرح تحول همکاری‌های دانشگاه‌ و صنعت (مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) بر انجام فعالیت‌های تحقیق ‌و ‌توسعه مبتنی بر نیازهای جامعه‌ و ‌صنعت در‌ قالب طرح‌های پژوهشی تاکید دارند. براین‌اساس این پژوهش رویکردی را جهت ارزیابی و رتبه‌بندی طرح‌های پژوهشی فناوری‌محور در چهار مرحله پیشنهاد می‌دهد. در مرحله اول معیارهای کلیدی در ارزیابی طرح‌های پژوهشی شناسایی می‌شوند. در مرحله دوم ابتدا با فن دیمتل وابستگی‌های متقابل معیارها مشخص‌شده و سپس با فرآیند تحلیل شبکه اهمیت نسبی آن‌ها تعیین می‌شود. در مرحله سوم، رتبه‌ی پروژه‌ها مشخص می‌شود و در مرحله چهارم ضمن مقایسه نتایج و تحلیل حساسیت نسبت به معیارها تحت سیزده سناریو، با روش تخصیص خطی رتبه نهایی طرح‌های پژوهشی تعیین می‌شود. براساس چارچوب مذکور، در این مطالعه 23 طرح پژوهشی فناوری‌محور در دانشگاه صنعتی شیراز در هفت بُعد مشتمل بر 19 معیار ارزیابی و رتبه‌بندی شده است. نتایج پژوهش مبین اولویت ابعاد مالی، بازاریابی و فنی در انتخاب پروژه‌های تحقیق و توسعه می‌باشد. به‌کارگیری یک روش نظام‌مند در انتخاب طرح‌های پژوهشی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور، امکان تعریف آن‌ها را با دقت بیشتری فراهم می‌نماید.

Evaluation, Ranking and Selection of the Most Effective Research Projects in Universities Based on the Research and Technology Policies (Case study: Shiraz University of Technology)

The Sixth FiveYear Economic, Cultural, and Social Development Plan of Iran (20162021), the research and technology priorities and policies of the country (20162021) and the Transformation Plan of Cooperation between Universities and Industry (approved by MSRT) all emphasize the importance of the R&D activities based on the demands of industry and society in the form of research projects. This study proposes an approach including four stages to evaluate and rank technologyoriented research projects. In the first stage, the key criteria in evaluating research projects are identified. In the second stage, the interdependencies of the criteria are identified by DEMATEL, and then by the analytic network process, the relative importance of the criteria is determined. In the third stage, the rank of the projects is determined and in the fourth stage, the results are compared and then sensitivity analysis of the criteria is carried out under thirteen scenarios. Finally, the results are integrated by the linear assignment method and the final rank is determined. In this study, 23 projects at the Shiraz University of Technology have been evaluated in seven dimensions including 19 criteria and then they have been ranked. The research results indicate the high priority of financial, marketing and technical dimensions in the selection of R & D projects. Thus, using a systematic approach in selecting projects allows defining them with greater accuracy.