به‌کارگیری ابزار سیاستی خرید دولتی در ایران: تامین دولتی پیش‌تجاری نوآوری یا تدارکات دولتی حامی نوآوری؟ (مطالعه چند موردی پروژه های مرکز طرح‌های کلان فناوری راهبردی)

یکی از ابزارهای مهم سیاست نوآوری خرید پیش تجاری نوآوری است که مورد توجه کشورهای پیشرو خصوصاً کشورهای اروپایی قرار گرفته است. اگرچه خرید پیش‌تجاری نوآوری توسط دولت و بخش عمومی به عنوان ابزار تامین مالی پروژه‌های فناورانه در مراحل اولیه چرخه عمر از اهمیت بالایی برخوردار است، وجود چالش‌هایی نظری در دسته‌بندی این ابزار سیاستی به عنوان ابزار تشویق عرضه یا تحریک تقاضای فناوری و همچنین چالش‌های اجرایی در فرایند پیاده‌سازی این سیاست مشهود است و بر این اساس این پژوهش با هدف تحلیل به‌کارگیری این ابزار سیاستی در ایران انجام شده است. به دلیل اجرای این سیاست در دوره ده‌ساله در مرکز طرح های کلان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، پژوهش در خصوص طرح‌های مرکز انجام شده است و برای گردآوری اطلاعات، روش پژوهش کیفی مطالعه چند موردی با مصاحبه‌های تکمیلی مبتنی بر دسته‌بندی طرح‌ها به کار گرفته شده است. نتایج تحلیل محتوای منابع نشان می‌دهد که به‌کارگیری این ابزار سیاستی از تامین دولتی پیش‌تجاری فناوری با محوریت فناوری‌های بنیادین با دوره طولانی به سمت تدارکات دولتی نوآورانه به‌مثابه ابزار تحریک تقاضا با محوریت بهره‌بردار به عنوان خریدار مبتنی بر فناوری‌های راهبردی تغییر پیدا کرده است.

Using Government Procurement Policy Tool in Iran: PreCommercial Public Procurement for Innovation or Government Procurement for Supporting Innovation? (A Multicase Study at the Center for National Macro Technology Projects)

In recent years, public procurement of innovation as a demand policy has become more of a concern in many countries, especially in European Union. Although precommercial procurement as a means of financing technological projects has a special place in the early stages of the technology development, it has faced both theoretical (whether identified as a supply or demandside innovation policy) and practical challenges. The analysis of this policy tool in Iran is considered from the perspective of how it can stimulate technology in the range of supply and demand side. Due to the sustainability and continuity of the implementation of this policy at the Center for National Macro Technology Projects (under VicePresidency for Science and Technology), the projects of this center have been studied. To do this, the qualitative research method of multiplecase studies, based on the classification of the center’s projects, was conducted. The results of this study show that using this policy has changed from a tool for encouraging the supply side based on basic technologies in longterm projects to demandside policy with the basic role of buyers in strategic technology.