جایگاه راهبرد بازدارندگی برون‌مرزی در منظومه دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران درآسیای جنوب غربی

میان سه مقوله تدوین راهبردِ مناسب دفاعی -امنیتی، عملیاتی سازی به موقع و کلان حوزه امنیت پیوندی ناگسستنی برقرار است و از یک منظر مهم‌ترین کار ویژه‌ی متولیان بخش نظامی امنیتی یک کشور، گزینش و کاربست راهبرد مطلوب به منظور عینیت‌بخشی به امنیت مرزی سرزمینی است. ایران در گستره‌ی بحران‌زا و چالش‌آفرین غرب آسیا قرار دارد و مشخصاً نواحی غربی آن از دیرباز در معرض تهدیداتِ وجودی و پایدار قرار داشته است. تصمیم‌سازان حوزه سیاسی دفاعی ایران علاوه بر استقرار یگان‌های کارآزموده‌ی نظامی اطلاعاتی در مناطق مرزی، اتخاذ یک راهبرد برون‌مرزی به منظور دور نگه داشتن تهدیدات از مرزهای بین‌المللی را اهرمی مناسب می‌پندارند که فقدان آن تامین و تثبیت امنیت در چنین محیط بحران‌زایی را دشوار می‌سازد. سوال اصلی پژوهش این است که راهبرد بازدارندگی برون‌مرزی چه جایگاهی در منظومه‌ی سیاست دفاعی امنیتی ایران در منطقه غرب آسیا دارد؟ راهبرد برون‌مرزی ایران دارای چهار لایه‌ی دفاعی در عراق، سوریه، لبنان و یمن است، در این میان سپاه قدس محور شبکه را تشکیل داده و حزب‌الله لبنان، حشدالشعبی، انصارالله، تیپ فاطمیون و زینبیون حلقه‌های شبکه را شکل می‌دهند. این راهبرد ماهیت تهاجمی نداشته بلکه هدف پایه‌ای آن ایجاد نوعی سامانه‌ی بازدارنده و تدافعی جهت مقابله با منابع تهدید است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که پیامدهای مطلوب راهبرد بازدارندگی برون‌مرزی نظیر مقابله با تهدید تروریسم، موازنه نامتقارن در برابر دشمنانی نظیر آمریکا و اسرائیل، تقویت عمق استراتژیک و در نهایت حفظ و تثبیت امنیت سرزمینی باعث شده تا در سپهر سیاست خارجی ایران جایگاه بسیار مهمی داشته باشد. روش پژوهش کیفی بوده، مسئله اصلی با رویکرد توصیفی تحلیلی بررسی شده و ابزار گردآوری داده‌ها نیز فیش‌برداری است.

The Position of Overseas Deterrence Strategy in the Defense-Security System of the Islamic Republic of Iran in West Asia

The most prominent and important task of those in charge of the militarysecurity sector of a country is to select and apply the desired strategy in order to give objectivity to borderterritorial security.Iran is in the midst of crisisridden and challenging West Asia, and its western regions have long been threatened with existential and lasting threats.In addition to deploying experienced militaryintelligence units in the border areas, Iranian politicaldefense decisionmakers see the adoption of an extraterritorial strategy to keep threats from international borders as a leverage whose absence makes it difficult to ensure security in such a crisisridden region.The main question of the research is what is the position of the extraterritorial deterrence strategy in the system of Iran’s defensesecurity policy in the West Asian region. Iran’s foreign policy strategy has four layers of defense in Iraq, Syria, Lebanon, and Yemen. In this strategy, the Quds Force has formed the axis of the network, and Hezbollah of Lebanon, Hashd alShaabi, Ansarullah, the Fatimid Brigade and Zeinabion have formed the network’s linksThis strategy is not aggressive in nature, but aims to create a kind of deterrent and defensive system to deal with threatening resources.The research findings show that the desired consequences of the extraterritorial deterrence strategy, such as countering the threat of terrorism, asymmetric balance against enemies such as the United States and Israel, strengthening strategic depth, and ultimately maintaining territorial security, have caused it to have an important position in Iran’s foreign policy.Iran has a very important position.